Ұлы Отан соғысына қатысушысы Машпиев Нұртаза Машпиевичтің туғанына 115 жыл (1909-1995). Нұртаза Машпиұлы байланыс училищесін бітіріп, соғысқа дейін Семей қалалық почтасында жұмыс істеді. 1941 жылдың тамызынан бастап 49-армияның 238-ші (30) атқыштар дивизиясының 837-ші (96) атқыштар полкінің политрукі болып соғысқан. 1942 жылы тамызда ауыр жарақат алды. Мүгедектік бойынша қайтарылды. Бейбіт уақытта облыстық атқару комитетінің әлеуметтік қамсыздандыру бөлімінің меңгерушісі болып жұмыс жасады. Ұлы Отан соғысы майдандарында көрсеткен батылдығы мен ерлігі үшін  Н. М. Машпиев Қызыл Жұлдыз, 2 дәрежелі Отан соғысы ордендерімен, "1941-1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысындағы Германияны жеңгені үшін" медалімен марапатталған.

      

Николай Иванович Голованёв (1920-1990) Семей облысы Бесқарағай ауданы Канонерка ауылында дүниеге келген. 1940 жылы әскер қатарына шақырылды. 1941 жылдың мамырынан 1942 жылдың тамызына дейін Харьков әскери – медициналық училищесінің курсанты, оны әскери мельдшер атағымен бітірді. Одан әрі, 1943 жылға дейін Батыс майданының дивизиондық медпункт бастығы болды. 1943 жылдан 1945 жылдың басына дейін Германиядағы Зоэст қаласының маңында тұтқында болды. Соғысты медицина қызметінің капитаны атағымен аяқтады. Ұлы Отан соғысына қатысқаны үшін 2 дәрежелі Отан соғысы орденімен, «1941-1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысында Германияны жеңгені үшін» медальдарымен, Кеңес Одағының Маршалы А.Гречконың төс белгісімен марапатталған. 

      

Түсіпов Сауқан (1923-1943) Семей облысы Жаңасемей аудандық әскери комитетімен майданға шақырылды. 47-ші жеке атқыштар бригадасында соғысқан. 1943 жылы ақпанда бригада Солтүстік-Батыс майданындағы Кеңес әскерлерінің екінші Демян шабуыл операциясына қатысты. С.Түсіпов 1943 жылы 22 ақпанда Ленинград облысының Старая Русса қаласын азат ету ұрысында қаза тапты. Ленинград облысы, Залучье ауданы, Залучье ауылынан батысқа қарай екі шақырым жерде жерленген. 

Молдағалиев Жанғазы Акимұлы (1917-1943) Семей облысы Абай ауданының Бестамақ қаласында дүниеге келген. Кеңес армиясы қатарында 1938 жылдан бастап қызмет етті. Ұлы Отан соғысы майдан шебінде 41-ші жылдан бастап шайқасқан. Әскери жаяу әскер училищесін тәмамдаған. 120-сыншы гвардия атқыштар полкінің рота командирі (3-ші Украин майданы, 8-ші гвардиялық армия, 39-шы гвардиялық атқыштар дивизиясы) болған. Лейтенант Молдағалиев 1943-ші жылдың 24-ші қазанына қараған түнде Днепропетровск қаласының аумағындағы Днепр өзеніндегі жау шебін алғашқылардың бірі болып шабуылдады. Оң жағалауға жетісімен, жауынгерлерді шабуылға көтеріп, жауды қорғаныс шебінен кейін шегіндіру арқылы платцдармның қолға өтуін қамтамасыз етті. 1943 жылы 1 қарашада Чернопаровка селосында (Днепропетровск облысы Солонянский ауданы) жау дзотының аузын өз денесімен жабу арқылы жауынгерлік тапсырманың орындалуына ықпал етіп, ерлікпен қаза тапты.

КСРО Жоғарғы Кеңесі Президиумының 1944 жылы 19 наурыздағы жарлығымен, батыр қазасынан кейін Кеңес Одағы Батыры атағы берілді. Жанғазы Әкімұлы Қызыл Жұлдыз және Ленин ордендерімен марапатталған. Батырға туған жерінде ескерткіш қойылған, батыр жерленген Елизаровка поселкісіндегі мектеп пен Семей қаласында көше оның есімімен аталған.

Бутенко Георгий Максимович (1919-1983) Семей облысы Бородулиха ауданы Зенковка ауылында дүниеге келген. 119-шы атқыштар дивизиясының 365-ші атқыштар полкінің 2-ші атқыштар батальонының сержанты, пулеметшісі. Дивизия құрамында Солтүстік -батыс, 3-ші батыс Белорус майдандарында соғысқан. «Ерлігі үшін» медалімен марапатталған.

 

Алейкин Иван Степанович (1926-2004) Орынбор облысы Пономарев ауданы Борисовка ауылында дүниеге келген. Ұлы Отан соғысы жылдарында Украинаны, Венгрияны азат етуге қатысты. Ленин, ІІ-дәрежелі Отан соғысы ордендерімен, «Ерлігі үшін» медалімен марапатталған. Демобилизациядан кейін И.С.Алейкин Семей облысының Бородулиха ауылына көшіп келді, онда 1948 жылдан 1950 жылға дейін еңбекшілер депутаттарының Бородулиха аудандық Кеңесінің хатшысы қызметін атқарды. Одан кейін Қазақ ССР Бородулиха және Көкпекті аудандары бойынша дайындау министрлігінің орынбасары болды. 1955 жылы И.С.Алейкин Семей облысы Көкпекті ауданының Ленин атындағы колхозының төрағасы болып сайланды, кейін Семей облысы Ново-Шүлбі ауданының Пролетар астық қабылдау пунктінің директоры болып тағайындалды.

1961 жылдан 1979 жылға дейін И.С.Алейкин Семей Ленин орденінің ұн тарту-құрама жем комбинатының директоры қызметін атқарды. Осы лауазымда жұмыс істеген уақытында ол кәсіпорын мен оның инфрақұрылымын толық жаңғыртуды жүргізуге көп еңбек пен білім жұмсады. Нәтижесінде зауыт қуаттылықты сәтті арттырып, өнім сапасын жақсартты, технологияны жетілдірді, өндіріс рентабельділігін арттырды. Комбинат жанында өзінің қосалқы шаруашылығы құрылды, профилакторий, балабақша, балалардың жазғы демалысына арналған лагерь салынды, жұмыскерлердің еңбек жағдайлары жақсарды. 1979 жылдан 1990 жылға дейін Иван Степанович Қазақ КСР дайындау Министрінің орынбасары қызметін атқарды. Достық, Құрмет белгісі және Қазан революциясы ордендерімен, Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің Құрмет грамоталарымен марапатталған.

Вахнин Константин Павлович (1908-1994) Семей қаласында дүниеге келген. Ұлы Отан соғысының алғашқы күндерінен бастап 278-ші атқыштар дивизиясының автобатальон командирі болды. 1942 жылдың күзінде Брянск дивизиясының жанында Константин Павлович қоршауда болды, бірнеше жүз милициямен бірге тұтқынға түсті. Тұтқындар Алитус қаласының (Литва) астындағы лагерьге орналастырылды. Лагерь аймақтағы әскери және азаматтық жұмыстарға қызмет көрсету үшін жұмыс күшінің резервіне айналды: құрылыс, жол, ауылшаруашылық. Бірнеше айдан кейін Константин Павлович қашып құтылды. Бір аптадан кейін орманды аралап, литвалық шаруаның үйіне кірді. Үй иесінің көмегімен ол «Дайнавос партизанос» партизан отрядына жіберіліп, 1944 жылдың мамыр айынан бастап оның командирі болып сайланды. Алитустың 11-ші әскері фашистерден босатылғаннан кейін «Дайнавос партизанос» отряды таратылды. Одан әрі қызмет өткеру үшін К.П.Вахнин Вильнюс ауданында орналасқан офицерлік құрам резервінің 12-ші жеке полкіне жіберілді. Мұқият арнайы тексеруден кейін офицерлік атағы қалпына келтірілді. 1945 жылы желтоқсанда үйге аға лейтенант атағымен оралды. Ұлы Отан соғысына қатысқаны үшін Константин Павлович 2-ші дәрежелі Отан соғысы орденімен, 1-ші дәрежелі «Ұлы Отан соғысының партизандары» медалімен марапатталды. 

Алаш Ахметжанұлы Қозбағаров (1917-1996), Қазақстан Республикасының еңбек сіңірген дәрігері, Семей облыстық акушер-гинекологтар ғылыми қоғамының негізін қалаушы, медицина ғылымдарының докторы, Қазақ КСР еңбек сіңірген дәрігері, Семей көші-қон ауруханасының аумағындағы үйлердің бірінде дүниеге келген, онда 7 жыл бойы отбасымен бірге тұрып, әкесі, аурухана фельдшері Ахметжан Қозбағаров жұмыс істеген. Ахметжанның үлкен ұлы Алаш Алматы қ. № 10 мектебінде жетінші сыныпты және Талды-Қорған қ. медициналық рабфакті бітіргеннен кейін 1934 жылы Қазақ мемлекеттік медициналық институтына түсті. 1939 жылы ҚазМИ бітірген соң Алаш емдеуші-дәрігердің дипломын және Ақмола облыстық денсаулық сақтау бөліміне жолдама алады.

Қозбағаров еңбек жолын Шортанды ауданында КазЦИК атындағы астық совхозында учаскелік аурухана меңгерушісі болып бастады, кейін аудандық ауруханада хирургия бөлімшесінің меңгерушісі, кейінірек Жоламбет кенішінде медициналық учаскесінің (аурухана, емхана, перзентхана мен балалар ясли негізінде) меңгерушісі болды.

Бірақ оның төрт жылдық еңбегін соғыс тоқтатты. А.А.Қозбағаров генерал Рыбалко басқарған 3-ші танк армиясы 6 танк корпусы 22-ші гвардиялық мотоатқыштар бригадасының 3-ші батальон дәрігері ретінде бірінші рет Орлов-Курск шайқасына қатысты. Көрсеткен ерлігі мен батылдығы үшін ол өзінің бірінші Қызыл Ту орденін алды. Кейінірек – Днепр өзенін соғысып өту кезіндегі ұрыстарға, Украинаның оң жағалауын азат етуге қатысты, Житомирдің қасында ауыр жарақат алды. Майдан госпиталінде емделгеннен кейін қайтадан ұрысқа қатысты, жаралы жауынгерлерді құтқарды, Винница, Намслау, Польша, Силезия... Дәрігер-ординатор, 1693 эвакогоспитальдің хирургия бөлімшесінің бастығы, Глевице қаласында 1899 эвакогоспитальдің туберкулез бөлімшесінің бастығы, 3450 эвакогоспитальдің дәрігер ординаторы қызметтерін атқарды.

Жауынгерлердің өмірін құтқару кезінде көрсеткен жанкешті ерлігі үшін екінші Қызыл Ту орденімен, «Германияны жеңгені үшін» медалімен марапатталды.

1946 жылғы наурызда әскерден оралған соң А.А.Қозбағаров ауыр сырқаттанып қалды: соғыста алған жарақаты әсер етті. 4 ай шамасында Талды-Қорған қалалық ауруханасында, және жарты жылдан астам Семей қаласында Ұлы Отан соғысы мүгедектерінің госпиталінде ем қабылдады. Госпитальден шыққан соң 1948 жылғы ақпанда акушер-гинеколог, кейін Семей қаласы Затон ауданы емдік бірлестіктің бас дәрігері, кейінірек 1950 жыл мен 1958 жыл аралығында № 1 перзентхананың директоры болып еңбек етті. Акушерлік және гинекология саласы оның өмірінің басты міндеті болды. Медициналық институтта акушерлік және гинекология кафедрасын ашу қажеттілігі туындаған кезде институт басшылығы үшін А.А.Қозбағаровтан артық кандидатура болған жоқ. А.А.Қозбағаров дәрігерлік жұмыстан қол үзбей «Клиническая оценка некоторых методов стимуляции и возбуждения родовой деятельности» тақырыбында кандидаттық диссертация жазды.

1957 жылы ол диссертациясын үздік қорғап медицина ғылымдары кандидаты ғылыми дәрежесін иеленді. Алаш Ахметжанұлы диссертациясын қорғаған соң СММИ акушерлік және гинекология кафедрасының меңгерушісі лауазымына тағайындалды және оған доцент атағы берілді. Алаш Ахметжанұлы Қозбағаров 20 жыл бойы акушерлік және гинекология кафедрасын басқарды. 1960-1980 жылдар дәрігердің, ғалымның өміріндегі барынша қарқынды шығармашылық, табысты қызмет кезеңі. Ол басқаратын акушерлік және гинекология кафедрасының негізінде № 1, 3 клиникалық перзентханалар ашылды. Ресми түрде зейнеткерлікке шыққан соң Алаш Ахметжанұлы 1979 жылғы шілдеде етконсервілер комбинаты медициналық санитарлық бөлімінің гинекологиялық бөлімшесін басқарды, бұл бөлімше оның еңбегінің арқасында СММИ акушерлік және гинекология кафедрасының клиникалық базасына айналды. 

А.А.Қозбағаровтың ғылыми ойлары мен практикалық тәжірибесі 1970-1990 жылдары 70 жуық ғылыми жұмыстарда, «Акушерство и гинекология», «Здравоохранение Казахстана» журналдарында жарияланған бір қатар мақалаларында, СММИ ғылыми еңбектерінде, СММИ ғылыми-практикалық конференциялардың материалдарында жүзеге асырылды. Олардың бір қатары оның оқушылары және әріптестері: А.В.Квятковскаямен, Г.А.Бербер, М.В.Ушаковамен, А.А.Кабижановамен, В.М.Ищановамен, Д.А. Құрманғалиевамен, В.А.Казанцевамен, Н.Н.Шейнинамен бірлесіп жазылған, оларға Алаш Ахметжанұлы медициналық іс-тәжірибеге және ғылымға жол ашқан.

Тек қана 1991-1995 жылдар ішінде Қозбағаров Қазақстаннан, Сібірден, Қиыр Шығыстан келген 1000 астам науқас адамдарға кеңес берді. А.А.Қозбағаров Семей облыстық акушерлік және гинекология ғылыми қоғамының негізін салушысы және жетекшісі, сондай-ақ, Бүкілодақтық және Республикалық акушерлік және гинекология қоғамдарының басқарма мүшесі, «Білім» Бүкілодақтық ғылыми қоғамның облыстық бөлімшесінің лекторы болды.

 

Байқанов Адхам (Адгам) Миндулович (1902-1943) Семей облысы Бесқарағай ауданы Башкөл ауылында дүниеге келген. 30-жылдардың басында Бесқарағай ауданының «Красный Октябрь» колхозында егін өсіруші-агроном болып жұмыс істеді, 1939-40 жылдары башқұрт ауылдық кеңесінің төрағасы болды. 1942 жылы қаңтарда Адхам миндулович Ленин аудандық әскери Комитетіне шақырылып, майданға жіберілді. 1943 жылдың желтоқсанынан бері хабар-ошарсыз кеткендер қатарында.

  

 

 Бушин Михаил Никитович 1913 жылы Алтай өлкесінің Углов ауданы Топольное ауылында дүниеге келген.Ұлы Отан соғысына қатысып. 2 дәрежелі Отан соғысы орденімен, Қызыл Жұлдыз орденімен марапатталған. Соғыстан кейін 1960-1981 жылдары Семей облыстық өртке қарсы қауіпсіздік бөлімі бастығының орынбасары болып жұмыс істеді. Семей қалалық өрт күзеті басқармасының партбюро хатшысы, насихатшы. Ішкі қызмет полковнигі.

 

Секачёв Виктор Васильевич (1910-2007), 1941 жылы Семей қаласында құрылған және 1942 жылы 30-шы гвардиялық дивизияға айналған 238-ші атқыштар дивизиясының 63-ші гвардиялық артиллериялық полкі 6-шы батарея командирінің орынбасары. 1943 жылдан 1970 жылға дейін сауда мекемелерінде жұмыс істеді. В.В.Секачёв зейнеткерлікке шыққасын 1977 жылдан бастап Семей қалалық Ардагерлер кеңесі төрағасы орынбасарының қызметін орындады, дивизия ардагерлері туралы көптеген құжаттар жинақтады.

 

Айткеш Абайұлы Ибраев (1924-1944) 1942 жылы 7 қыркүйекте майданға шақырылып, бірден Симферополь пулемет-миномет училищесіне оқуға жіберілді. Училищені бітіргеннен кейін Айткеш Ибраев танкке қарсы мылтық командирі болып тағайындалды. Майданға шақырылған сәттен бастап ол Батыс, Калинин, Орталық, Брянск және 2-ші Беларусь майдандарында шайқастарға қатысты.

Кеңес Одағының батыры атағын Айткеш Ибраев 1944 жылы 6 шілде күнгі ерлігі үшін алған. Могилев облысы Червин ауданы Шеметево-Пиками ауылы маңындағы ұрыста 192 неміс солдаттары мен офицерлерін, 19 машинасын өртеп, 6 танкіге қарсы арналған қаруын және 12 пулетметтік нүктесін құртты. Отан үшін Майдандағы ерекше еңбегі үшін КСРО Жоғарғы Кеңесі Президиумы қаулысы бойынша 1945 жылдың 24 наурыз күні А.А.Ибраевқа Кеңес Одағының Батыры атағы берілді. Айткеш Ибраев Белосток облысы Гродненский ауданы Нижние Погораны ауылы аумағындағы ұрыс кезінде ерлікпен қаза тапты.

Айткеш Ибраев қысқа ғұмыр кешті, алайда Отан алдындағы ерлігі мен қайсарлығы ешқашан ұмытылмайды. Қайсар тұлға туралы естеліктер ұрпақтан ұрпаққа беріледі. Айткеш Ибраевтің есімі «Кеңес Одағының Батырлары» қысқа биографиялық сөздікке, Семей облысы Естелік кітабына енді. Оның есімімен Семей қаласының орталық көшелерінің бірі, Новобаженово ауылындағы орта мектеп аталды. Новобаженово ауылындағы мектеп паркіне ескерткіш тақтасы орнатылды.

 

Чебардакова Анна Андреевна 1942 жылы сәуірде Семей қалалық комсомол комитетінің жолдамасы бойынша Анна Андреевна ерікті түрде Қызыл Армия қатарына қосылды. Біздің қаламыздың 76 қызының ішінен солғана алыс Түркменияға жіберілді. Чарджоу қаласында Орта Азия әскери округіндегі жалғыз әйелдер ротасы–әуе бақылауының, құлақтандыру және байланыстың (ВНОС) 34-ші жеке ротасы құрылды. 3 айлық оқытудан кейін қыздар әскери қызметті атқара бастады. Байланыс ротасы 18 Армияның әскери бөлімдеріне қарай жылжып,әскерлермен және қару-жарақпен эшелондар жүретін теміржол көпірлері мен магистральдарды күндіз-түні әуе бақылауымен қамтамасыз етті. Рота құрамында Анна Андреевна Сталинград және Курск шайқастарына, Украинаны, Польшаны азат етуге қатысты. 1945 жылдың ақпанайында 34-ші байланыс ротасының қыздары әуе бақылауының 30 бекетінде үш Ұлы держава – КСРО, АҚШ және Ұлыбританияның үкімет басшылары бас қосқан Ялта конференциясының жұмыс күндері Қырым түбегінің аспанын күзеткен. Ұлы Отан соғысына қатысқаны үшін А.А.Чебардакова «ІІ дәрежелі Отан соғысы» орденімен, мерейтойлық медальдармен және естелік белгілерімен марапатталды. 

   


 

   

    

.    

   

 

      

   




 

 

Жарма филиалының № 237 Ұлы Отан соғысы ардагерлерінің біріккен мұрағат қоры Ұлы Отан соғысының ардагерлері А.Имбаевтың, К.Жамбойсиновтың, В.Куриловтың, С.Калиевтің, В.Литвиновтың, А.Шитняковтың, Д.Хамитовтың, К.Чектыбаевтың жеке тектік құжаттарымен толықтырылды.Ұлы Отан соғысы, сол ұрпақтың барлық адамдары сияқты, өмірдегі басты кезең және қатал белгі болды, сарбаз жеңілістердің ащылығы мен жеңістердің қуанышын толық сезінді. Біз шайқастар мен шайқастарда құлағандарды еске аламыз, бүгінгі өмірімізді қорғаймыз, ардагерлерге гүлдер, өмір гүлдері мен мерекелер сыйлаймыз, олардың шынайы әңгімелерін тыңдаймыз.Ардагер аты мақтан тұтамыз және құрметтейміз. Ардагерлерге абыроймен және қамқорлықпен қараймыз, олардан өмір үлгісі аламыз.Құжаттарды Абай облысы мәдениет, тілдерді дамыту және архив ісі басқармасының "Мемлекеттік архив" КММ Жарма филиалының архившілері жинады.Оның құрамы: Ұлы Отан соғысы ардагерлерінің естеліктері, майдангерлердің хаттары, жеке құжаттар, жеке және майдандағы фотосуреттер, көбі түпнұсқалар. Ұсынылған құжаттар зерттеушілер мен тарихшылар үшін қызығушылық тудыратынына сенеміз.

 Бородин Борис Борисович18 тамыз 1923 жылы Новосібір облысы Краснозер ауданы Краснозерка ауылында дүниеге келген. 1937 жылы жеті жылдық мектепті бітіріп, совхозда тракторшы болып жұмыс істеген. 05 желтоқсан 1941 жылы Кемерово облысы Сталин аудандық әскери комиссариатына Кеңес Армиясы қатарына шақырылып, екі айбарлаушы курсант болып қызмет етті.Содан кейін Ленинград әскери округінен, барлау батальонына шақырылып, майданға сол жерден аттанған.Борис Отан деген ұлы ұғымды пір тұтып, жерін жауға таптатпас үшін, қас дұшпанмен жан аямай күресті. Өз замандастарымен бірге қолына қару алып, Отанын қорғауға, Варшаваны, Украина және Будапешті азат етуге, Берлин түбіндегі шайқастарға қатысты. 1945 жылыдың мамырнда көптен күткен Ұлы Жеңісті Берлинде қарсалды.

    Б. Б. Бородин "Қызыл Жұлдыз" орденімен (1947 ж.), " Отан соғысы 2 дәрежесі" орденімен (1947 ж.), " Отан соғысы1 дәрежесі" орденімен (1985 ж.), "1941-1945 жылдары Германияны жеңгені үшін", "Варшаваны азат еткені үшін", "Берлинді алғаны үшін"  медальдарымен (1946 ж.) , көптеген алғыс хаттарымен марапатталған.

    Соғыстан ама есен оралып, Қазан1948жылы Тадықорған облысы Сарқант ауылына келіп денешынықтыру техникумына түсіп, орта мектепте денешынықтыру мұғалімі болып жұмыс істепжәне комсомол ұйымының хатшысы болд. Содан кейін Сарқант мәдениет үйінің директоры қызметінетағайындалған. 1953 жылы Аякөз қаласына келіп, 1954 жылы Түрксіб темір жолы Аякөз қаласының клубының меңгерушісі болып тағайындалған.1959 жылы жүргізуші курсын бітірді. 1986 жылы зейнеткерлікке шыққанға дейін автомобиль шаруашылығында жұмыс істеді.

    Борис Борисович Бородин Аягөз ауданының Ардагерлер кеңесінің мүшесі болды.Жұмысынаадал, шыншылдығыменүлкен беделге ие болды. Борис, абзал жан болған. Ауданның дамуына үлкен зор үлес қосқаны үшін "Еңбек ардагері" медалімен, көптеген грамоталармен және дипломдармен марапатталған.

    Борис Борисович Бородин 2005 жылы 28 сәуірде Ұлы Жеңістің 60 жылдығына жетпейөмірден өтті.

    Абай облысы мәдениет, тілдерді дамыту және архив ісі басқармасының «Абай облысы мемлекеттік архиві» КММ-нің Аягөз филиалының жеке тектік құжаттар коллекциясыннан.

 

    Серікпаев Файзрахман (1898-1968) Өскемен қаласында дүниеге келген. 1919 жылы Георгиевка ауылындағы арнайы жасаққа (ЧОН) ерікті болып, 1921 жылдың маусымына дейін қызмет етті. Содан кейін Георгиев ауданында азық-түлік салығын жинау жөніндегі уәкіл, Өскемен уездік милициясының қылмыстық іздестіру агенті, Өскемен қаласы аудандық милициясының бастығы, Зайсан қаласы уездік милициясының бастығы қызметін атқарды, содан кейін Семей қалалық жедел бөлімінің аға уәкілі болып, Семей губерниялық қылмыстық іздестірудің қарамағына қайтарылды.1941 жылы Жарма аудандық әскери комитетінен Қызыл Армия қатарына шақырылып, Ұлы Отан соғысының басталуымен 288 саптық полкке пулемет бөлімшесінің командирі болып тағайындалды, ал 1944 жылдың қазан айында 48 автобатальонға старшина лауазымына ауыстырылды.

    1945 жылы шілдеде үйге оралғаннан кейін Файзрахман Серікпаев артели төрағасы болып сайланды.1 мамырда Ақжал кенішінде, ал 1949 жылы желтоқсанда-Ақжал кенттік кеңесі атқару комитетінің төрағасы болып ұсынылды, онда 1961 жылға дейін еңбек сіңірген демалысына кеткенге дейін жұмыс істеді.

    Ұлы Отан соғысына қатысқаны үшін Ф. Серікпаев «1941-1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысындағы Германияны жеңгені үшін» медалімен марапатталды.

 

    Нетруненко Антон Иванович, 1914 жылы туған, 1941 жылы шілдеде Октябрь аудандық әскери комитетімен майданға шақырылды. 30-шы атқыштар дивизиясының 94-ші атқыштар полкінің 120 мм миномет батареясының жүргізушісі. Қызыл Жұлдыз орденімен, «Жауынгерлік еңбегі үшін» медалімен марапатталған.

    Петр Андреевич Копан 1922 жылы Семей облысы Новошульба ауданының Новошульба дүниеге келген. Майданға 1942 жылдан бастап қатысты. 76 мм зеңбірек батареясының қару оқтаушысы болып соғысты. Петр Андреевич 1943 жылы Великие Луки бағытында ұрыс кезінде өз зеңбірегінен 50 жуық фашисттерді, жаудың дзоты мен 4 автомашинасын жойды, ол «Ерлігі үшін» медалімен марапатталды.

 

 

    Овчинников Михаил Иванович 1906 жылы Сызрань қ. дүниеге келді. Кейін ата-анасымен Томск қ. көшіп барды. Томск қ. мемлекеттік университетінің физика бөлімін бітірді. 1941 жылғы 25 маусымда майданға алынды. 359 артиллерия полкінде 2-ші рангілі әскери технигі болып соғысты. Жұбайы Таисия Гавриловнаға жіберген соңғы хаты 1941 жылғы 16 тамызда жазылған. «Брянский рабочий» газетінің қоғамдық тілшісі 1971 жылы Таисия Гавриловнаға жолдаған хатында И.К.Гуровтың сөзі бойынша М.И.Овчинников Вишеры ауданының Папоротниково селосы Черная өзені жанында қаза болды. Бауырластар зиратында жерленген. Семей облыстық әскери комиссариаты берген 17.11.1975 ж. № ВК-3516 анықтамасында М.И.Овчинников майданда 1941 жылдың желтоқсан айында хабар-ошарсыз жоғалды деп жазылған. Колпашев с. аудандық әскери комиссариаты жасаған әскери қызметкерлердің атаулы тізіміне сәйкес Ұлы Отан соғысы кезінде М.И.Овчинниковпен байланыс 1942 жылдың мамыр айында тоқтатылды.

    Лещун Николай Парфёнович 1910 жылы Семей облысының Ново-Покровка ауылында дүниеге келген. 1932 жылдан 1935 жылға дейін әскерде болды. Әскерден оралған соң №1 АПК жауынгері болып қабылданды. 1941 жылдан бастап Ұлы Отан соғысы майдандарына қатысқан. 88 атқыштар дивизиясының 755 атқыштар полкінің құрамында, 76 мм зеңбірек батареясының жеке тартқыш командирі. Ол Калинин, Батыс 3-ші Беларусь майдандарында соғысқан. Екі рет жараланды. III дәрежелі Даңқ орденімен, «Жауынгерлік еңбегі үшін», «1941-1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысындағы Германияны жеңгені үшін» медальдарымен марапатталған. Соғыстан кейін Николай Парфёнович Семей қаласында тұрып, №1 қалалық өрт сөндіру командасының бөлім командирі болып жұмыс істеді.

    Исимбеков Мұрсали (1906-1961) Семей облысы, Жаңа Шүлбі ауданы, Жерновка ауылында кедей отбасында дүниеге келген. 1942 жылы маусымда майданға шақырылды. Корпустың 10-дивизиясының 7-бригадасының 2-барлау взводының бөлімше командирі. Ол 1942 жылы 2 қарашада Орджоникидзе шайқаста жараланды, Бакуде ауруханада емделді. 1942 жылы желтоқсанда емделгеннен кейін ол 14-ші запастағы артиллериялық полктің шеру ротасының командирі, содан кейін 4-ші Кубан атты әскер корпусының 183-ші артиллериялық-миномет полкінің 10-казак атты әскер дивизиясының мылтық командирі болып тағайындалды. Батыс Беларусь, Варшава, Румыния, Венгрияны азат етуге қатысты. Будапешт маңында ауыр жарақат алды. Екінші жараның салдарынан аяғы ампутацияланып, 1945 жылдың мамырынан шілдесіне дейін Кисловодск қаласындағы №5400 эвакогоспиталінде емделген. «Батылдығы үшін», «1941-1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысында Германияны жеңгені үшін» медальдарымен марапатталған.

    Маркин Федор Иванович (1902-1944) Могилев облысының Дрибин ауданында дүниеге келген. Екінші сатыдағы мектепті, содан кейін Семей қаласындағы ауыл шаруашылығы институтының жанындағы жер өлшеушілер курстарын бітірген. Соғысқа дейін жерге орналастыру және картография мемлекеттік басқармасының Шығыс Қазақстан бөлімшесінде топографиялық жасақтың бастығы болып жұмыс істеді. Ол 578-ші танкке қарсы артиллериялық полктің штаб бастығының көмекшісі болып шайқасты. Федор Иванович 1944 жылы 9 тамызда шайқаста қаза тапты.

 

Таштыков Кабдел (1903-1987) Семей қаласында дүниеге келген. 1936 жылдан бастап Семей ет консерві комбинатының тоңазытқыш цехында жүк тиеуші болып жұмыс істеді. 1941 жылдың қазан айында майданға шақырылды. 385-атқыштар полкінің 9-атқыштар батальонының 8-атқыштар ротасында соғысқан. Полк құрамында 1942 жылдың қыркүйегіне дейін Украина майданында соғысқан. Содан кейін ол ауыр жараланып, әскерден босатылды. Ұлы Отан соғысына қатысқаны үшін Қ.Таштықов II дәрежелі Отан соғысы орденімен, «Ұлы Отан соғысындағы Германияны жеңгені үшін» медалімен, мерейтойлық медальдармен марапатталған. Демобилизациядан кейін Қ. Таштықов Семей қаласында тұрып, тоңазытқыш цехының босатылған бригадирі болып жұмыс істеді.

 

    Исаев Сапан Жүсіпұлы 1911 жылы туған. Майданға 1942 жылы мамырда Жарма аудандық әскери комитеті шақырылды. 50-ші армияның 108-ші атқыштар дивизиясының 407-ші атқыштар полкінің құрамында Брянск, Батыс, Беларусь, Украина майдандарында соғысқан. Ұлы Отан соғысына қатысқаны үшін Қызыл Жұлдыз орденімен, «Батылдығы үшін» медалімен марапатталған 1945 жылы сәуірде С.Ж.Исаев Семей облыстық комитетінің бірінші хатшысының атына Семей қаласының зауыттары мен фабрикаларында жұмыс істеген және тылда Жеңіске жеткен жерлестерді моральдық қолдауға бағытталған хат жолдады.

     Түсіпов Асылтай Мұсалимұлы 1922 жылы 22 желтоқсанда Семей облысы Жаңасемей ауданы Эбетей ауылдық Кеңесінің «Қызыл-күйген» колхозында дүниеге келген. 1941 жылғы желтоқсаннан бастап Ұлы Отан соғысы майдандарында. 100-ші жеке танкке қарсы жауынгерлік дивизионның 45 мм зеңбірегінің командирі. 1942 жылдың наурыз-маусым айлары аралығында Алматы қаласындағы кіші командирлердің полк мектебінде оқыды. Оқуды бітіргеннен кейін 1-ші атқыштар дивизиясының 412-ші атқыштар полкіне жіберілді. Ол Калинин, 2-Балтық, 2-Беларусь майдандарында соғысқан. 1944 жылы желтоқсанда «Смерш» қарсы барлау басқармасының жедел тобының құрамына қабылданды. 1945 жылдың сәуірінен-2-ші Беларусь майданы армиясының 49-шы атқыштар дивизиясының «Смерш» қарсы барлау бөлімінің хатшысы-шифрлаушысы. 1945 жылдан 1948 жылға дейін – ТуркВО 1-атқыштар корпусының 357 атқыштар дивизиясының мемлекеттік қауіпсіздік министрлігінің қарсы барлау бөлімінің хатшысы-шифрлаушысы. 1948 жылы екінші лейтенант шенімен демобилизацияланды. Неміс-фашистік басқыншылармен күресте жауынгерлік тапсырмаларды үлгілі орындағаны үшін Асылтай Мұсалимұлы Қызыл Жұлдыз, 2 дәрежелі Отан соғысы ордендерімен, «Жауынгерлік еңбегі үшін» медалімен марапатталған.

    Столяров Михаил Иванович 1913 жылы Куйбышев облысы Челно-Вершинский ауданы Сиделкино ауылында дүниеге келген. Ол 1941 жылдың маусымынан бастап медициналық ротаның командирі, 1943 жылдың ақпанынан бастап Ұлы Отан соғысы майданында белсенді Қызыл армияда әскери қызметте болды. Медициналық қызметтің майоры, 3 дәрежелі әскери дәрігер, 60-шы Севск Қызыл Ту атқыштар дивизиясының 491-ші жеке медициналық-санитарлық батальонының медициналық ротасының командирі. «...1944 жылы наурызда Ковель облысында болған шабуыл шайқастарында Столяров басқарған медициналық рота 1800 жаралыны емдеп, дәрігерлік батальонды госпитальға айналдырды, өйткені лайлы жолдар кезінде жолдың болмауынан жараланған адамдарды эвакуациялау мүмкін болмады. Жолдас Столяров күні-түні палаталарды аралап, жаралыларды қарап шықты. Осы ұрыс қимылдарының өзінде дәрігерлік батальонның жетекші хирургі Столяров 50-ден астам күрделі операция жасап, солдаттар мен офицерлердің өмірін сақтап қалды...». Михаил Иванович Қызыл Жұлдыз, 1 және 2 дәрежелі Отан соғысы ордендерімен марапатталған.

    Золотухин Анатолий Петрович 1925 жылы 19 желтоқсанда дүниеге келген. Ұлы Отан соғысы майдандарында 1943 жылдың ақпанынан бастап соғысқан. Гвардия екінші лейтенант, 11-гвардиялық атқыштар дивизиясының 40-гвардиялық атқыштар полкінің 3-пулемет ротасының взвод командирі. «...1945 жылы 26 қаңтарда ундерванген (Шығыс Пруссия) елді мекенінің маңында Большакқа кіруге ұмтылған жау колоннасымен шайқаста Золотухиннің жолдасы взводының пулемет атысымен 20-ға жуық жау солдаттары мен офицерлерін жойып, 2 автомашинаны өртеп, жаудың пулемет нүктесінің атысын сөндірді. Жарақат алса да, батыл және ерлік әрекеттермен ол өзінің жауынгерлеріне үлгі болды».. Қызыл Жұлдыз орденімен, «1941-1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысындағы Германияны жеңгені үшін» медалімен марапатталған.

    Панин Владимир Васильевич 1912 жылы Семей облысы Жаңасемей ауданының Половинки ауылында дүниеге келген. 1941 жылы маусымда Жұмысшы-Шаруа Қызыл армиясына шақырылып, 1941 жылдың тамызынан бастап 1-ші Украина майданында соғысқан. Сержант, 13-атқыштар дивизиясының 172-атқыштар полкінің 4-атқыштар ротасы бөлімшесінің командирі. Екі рет жараланған. Марапаттау парағынан: «...1945 жылы 22 қаңтарда Стшемешице ауылы үшін шайқаста Панин өзінің бөлімшесімен бірінші болып шабуылға шықты және жауынгерлерді өзімен бірге алып, елді мекенге басып кірді, автоматтың отымен өзі алты Гитлерді жойды. Бөлімнің отымен жаудың алға жылжуына кедергі келтірген 3 атыс нүктесі жойылды. Бұл жекпе-жекте жеңіл жарақат алған. Госпитальдан оралған Панин жолдас Одер өзенінің жағасындағы шайқаста жаудың барлау жұмыстарының барлығын батыл түрде көрсетті». Қызыл Жұлдыз орденімен марапатталған.

    Қабышев Мұрат, 1910 жылы дүниеге келген, 1943 жылдың қазан айында майданға шақырылған. 17-ші атқыштар корпусының 68-ші гвардиялық атқыштар Проскуров дивизиясының 202-ші гвардиялық атқыштар полкінің 4-ші атқыштар ротасының командирі. Марапаттау парағынан: «1944 жылғы 14 және 15 шілдеде Львов облысы Золошев ауданы Маркополь ауылындағы шайқастарда, Кабышев ротаны басқара отырып, шебер орналастырылған атыс құралдарымен жаудың күшін, сондай-ақ жаудың техникасын сәтті жойды. Мұрат Қабышев алғашқылардың бірі болып өз ротасымен жау траншеяларына кіріп, 50-ге дейін сарбаздар мен офицерлерді, содан кейін жау траншеяларының екінші шебіне кіріп, 3-ші жау қорғаныс батальонының серпіліс бойынша жауынгерлік тапсырманы орындауын қамтамасыз етті. Жеңіл жараланған Қабышев ротаны басқаруды жалғастыра отырып, санитарлық бөлімге барудан бас тартты». Ұлы Отан соғысы майданында көрсеткен ерлігі үшін М. Қабышев Қызыл жұлдыз және 1 дәрежелі Отан соғысы ордендерімен марапатталды.

    Дауткин Василий Васильевич (1904-1990) Семей облысы Георгиевка ауылында дүниеге келген. 1941 жылы тамызда майданға шақырылды. 2-ші Беларусь майданы Армиясының 50-ші жоғарғы Днепр дивизиясының 110-шы атқыштар дивизиясының 210-шы медициналық-санитарлық батальонының жүргізушісі болды. Санитарлық көлікте жүргізуші болып жұмыс істей отырып, ол өз ісін жақсы білетіндігін көрсетті. Оның көлігі әрқашан жауынгерлік тапсырманы орындауға дайын. Соңғы шабуылдарда ол санитарлық бекеттің алдыңғы шебінде автокөлікпен бекітіліп, жаудың артиллериялық және миномет атысына қарамастан, поля алаңынан 420-ға дейін жараланған жауынгерлер мен офицерлерді апатсыз және екінші реттік жарақатсыз алып кетті. Жаралыларды поля даласынан шығару бойынша жанқиярлық жұмысы үшін Дауткин В.В. Қызыл Жұлдыз орденімен марапатталды.

    Будник Гавриил Дмитриевич (1924-2001) Семей облысы Георгиевка ауылында дүниеге келген. 1942 жылы ол жұмысшы-шаруа Қызыл армиясына шақырылды, ал қыркүйекте ол Ұлы Отан соғысы майдандарында соғысып үлгерді. Орталық майдан армиясының 15-ші атқыштар корпусының 8-атқыштар дивизиясының 151-атқыштар полкінің 1-атқыштар батальонының барлаушысы болды.

    Гавриил Дмитриевич Днепр шайқасы кезінде ерекшеленді. 1943 жылдың 23-24 қыркүйегіне қараған түні жауынгерлер тобының құрамында Г. Д. Будник Украина КСР Киев облысы Чернобыль ауданы Карпиловка ауылының ауданындағы Припять өзені арқылы өтуі керек еді. Қайықты немістер тауып, артиллериялық соққымен батып кетті, топтың барлық дерлік жауынгерлері қаза тапты. Габриэль Дмитриевич контузияға түсіп, жарылыспен суға тасталды, бірақ жүзіп үлгерді. Оның бөлігінің орналасқан жеріне оралу мүмкіндігі болғанына қарамастан, Будник батыс жағалауға өтті. Күні бойы қатты жаңбырда, азық-түліксіз ол жауды бақылап, оның атыс нүктелері мен қорғаныс позицияларын анықтады. 24-25 қыркүйекке қараған түні ол қайтадан шығыс жағалауға өтіп, қолбасшылыққа алған құнды мәліметтерін жеткізді". КСРО Жоғарғы Кеңесі Президиумының 1943 жылғы 16 қазандағы Жарлығымен неміс-фашистік басқыншылармен күрес майданында көрсеткен батылдығы мен героігі үшін Габриэль Будник Кеңес Одағының Батыры атағына ие болып, Ленин орденімен және «Алтын Жұлдыз» медалімен марапатталды. Ұлы Отан соғысы аяқталғаннан кейін Гавриил Дмитриевич Мәскеу облысының Лобня қаласында тұрды.

     Карякин Борис Сергеевич (1911-1958) Көкшетау қаласында дүниеге келген. Орта мектепті бітірген кейін ата-анасымен Семей қаласына көшіп келіп, 1930 жылы еңбек жолын мелиорация бөлімінде аға жұмысшы болып бастады. Бір жылдан соң техник лауазымына ұсынылып, агроном- топырақ зерттеуші курсына жіберілді, 1932 жылы ойдағыдай тәмамдады. Борис Сергеевич Кеңестік Армия қатарына шақырылмастан бұрын, Семей облыстық су шаруашылығында гидротехник, кейін гидротехник-прораб болып жұмыс атқарды. 1940 жылы Зайсан аудандық су шаруашылығының аға инженері, бір жылдан соң – Шығыс Қазақстан облысының су шаруашылығы бөлімі бастығы болып тағайындалды. 1940 жылы Кеңестік Армия қатарына шақырылып, 372-ші атқыштар полкінің танкіге қарсы батареясы командирі болды.

 

     Жүнісов Төлеу Жүнісұлы (1923–1996) Семей облысы Аягөз ауданы Сергиополь ауылында туған. 1931 жылы Сергиополь орта мектебіне оқуға түсіп, 1941 жылға дейін білім алды. Содан кейін педагогикалық техникумның 3-курсына оқуға түсті. 1942 жылдың қаңтарынан наурызына дейін Сергиополь орта мектебінде мұғалім болып – тәжірибелік сабақтар берді. 1942 жылдың наурызында Аягөз аудандық әскери комиссариатымен Кеңес Армиясы қатарына шақырылды. Алматы әскери жаяу әскер училищесін бітіргеннен кейін, 1088-ші атқыштар полкінің 9-шы ротасына взвод командирі көмекшісі болып жіберілді. 1943 жылдың маусымында 206-шы запастағы атқыштар полкіне ауыстырылды. Жараланғандықтан  Калуга қаласындағы эвакогоспиталінде емдеуде болды. Майданға қайта оралып, взвод командирі көмекшісі, 4-ші миномет дивизиясының 7- артиллериялық запастағы полкіне зеңбірек командирі болып қабылданды. Содан кейін аға кеңсе хатшысы, 2083-ші запастағы атқыштар полкінің 37 мм зеңбіректі взвод командирінің көмекшісі болып қызмет атқарды. 1946 жылдың 24 наурызында запасқа шығарылды. Ол Оңтүстік, Батыс, 3- Белоруссия майдандарында соғысты. Сталинград, Курск, Белград түбіндегі ұрыстарға қатысты. Кенигсберг қаласын азат етуге қатысқаны үшін медальмен марапатталды. Инсбербург, Кенисберг қалаларын азат етуге қатысқаны үшін Жоғарғы бас қолбасшы Сталин жолдастың алғыс хатын алды. Қызмет еткен 4 жыл ішінде бірнеше рет жараланып, бір рет ауыр зақымданды. Соғыстан соң, 1946 жылы, Аягөз аудандық су шаруашылығы бөліміне аудандық гидрометр ретінде жұмысқа кіріп, аға инженер, кейін бөлім меңгерушісі болып ауыстырылды. 1959 жылы Семей ауыл шаруашылық техникумын «Ауылдық ГЭС және гидромелиорация құрылысы» мамандығы бойынша бітіріп, гидротехник мамандығын алды. 1955 – 1961 жылдар аралығында Семей облысы Ертіс-Шар суару жүйелері басқармасының бастығы, 1961-1965 жылдары Семейдің «Казводстрой» ҚМБ Жарма прорабтық учаскесі бастығы болып қызмет атқарды, 1965 жылдан бастап зейнеткерлікке шыққанша - Семей облысы Үржар суару жүйелері басқармасының бастығы болды. 1959 жылы Семей гидромелиоративті техникумын бітіріп, Алматы ауыл шаруашылығы институтына оқуға түседі. Жүнісов Төлеу Жүнісұлының еңбегі мен қоғамдық қызметі «В.И.Лениннің туғанына 100 жыл толу құрметіне орай Ерен еңбегі үшін», «Еңбек Ері», «Тыңайған жерлерді игерген үшін» медальдарымен атап өтілді. КСРО ХШЖК қатысушы ретінде көрменің қола медалімен марапатталған. Мелиорация жүйесіндегі көп жылдық еңбегі үшін Қазақ КСР мелиорация және су шаруашылығы Министрлігінің Құрмет грамотасымен, Семей облыстық еңбекші депутаттары Кеңесінің Атқарушы комитетінің, Семей облыстық кәсіподақ комитетінің грамоталарымен марапатталған. Ұлы Отан соғысына қатысқаны үшін «1941-1945жж. Ұлы Отан соғысы жылдарындағы Германияны Жеңгені үшін», «Кенигсбергті алғаны үшін» медальдарымен, көптеген мерейтойлық медальдарымен марапатталған.

   Жуков Николай Дмитриевич (1923 – 2004) Алтай өлкесі Завьялово ауданы Вылково ауылында туған. 1942 жылдың қаңтарында Николай Дмитриевич миномет взводының командирлерін дайындайтын Алматы жаяу әскер училищесінің жеделдетілген курсына оқуға түсіп, мамыр айында лейтенант атағын алып, 66-шы зениттік-атқыштар полкінің 93-ші атқыштар батальонына жіберілді. 75 мм зеңбіректі миномет взводының командирі болып қызмет етті. 1943 жылдың шілдесінде 39-офицерлер оқу полкіне жіберіліп, 45 мм зеңбіректі взвод командиріне қайта мамандандырылды. 1943 жылдың желтоқсанында 297-ші Славянско-Кировоград дивизиясының 1059-шы атқыштар полкіне жіберілді. 1944 жылдың қазан айында жараланады. Госпитальде емделгеннен соң, 1945 жылдың ақпанында 269-шы Рогачевский Қызыл Ту орденді Кутузов атқыштар дивизиясының 57 мм зеңбіректі 1020-шы атқыштар полкінің командирі болып тағайындалады. Николай Дмитриевич 2-ші Украина, Белоруссия майдандарында соғысты, Венгрия, Румыния, Польша, Германияны азат етуге қатысты. Соғыс жолдарымен Берлинге дейін жетті. Ұлы Отан соғысы майдандарында көрсеткен ерлігі, төзімділігі мен батылдығы үшін Жуков Николай Дмитриевич 1-ші және 2-ші дәрежелі Отан соғысы ордендерімен, «1941-1945жж. Ұлы Отан соғысы жылдарындағы Германияны жеңгені үшін», «Берлинді алғаны үшін» медальдарымен, «Украина азаттығының 50 жылдығы», Кеңес Одағының Маршалы Г.К. Жуковтың медальдарымен, 3-ші Армия ардагері естелік белгісімен, соғыс ардагерлері Кеңестік комитетінің төс белгісімен, көптеген мерейтойлық медальдармен және төс белгілерімен марапатталған.

     Шахворостов Михаил Дмитриевич 1907 жылы 22 қарашада Павлодар облысының Бурас ауылында дүниеге келген. 47-ші армияның 125-ші атқыштар корпусының 128-ші жеке байланыс батальонының ЖЖМ қоймасының меңгерушісі. 1945 жылғы қаңтардағы ұрыс кезінде қиын жағдайда батальонға жанармай жеткізгені үшін 3 дәрежелі Даңқ орденімен марапатталған. 17 қаңтарда жанармай жеткізу тапсырмасын орындай отырып, Шахворостов шахтадағы жарылыс салдарынан басынан жарақат алды. Алғашқы медициналық көмек алғаннан кейін, жараланғанына қарамастан, ол ауруханадан өз еркімен кетіп, 47-ші армияның жабдықтау бөліміне барды, бензинді шығарып, батальонға жеткізді. Соғыстан кейін Михаил Дмитриевич Семей қаласында тұрып, №1 қалалық өрт сөндіру командасының бөлім командирі болып жұмыс істеді.

    Черкасов Алексей Никифорович 1915 жылы 11 ақпанда Ульяновск облысы, Кузоватов ауданы, Кивит ауылында дүниеге келген. Ұлы Отан соғысы майдандарында 1941 жылдың маусымынан бастап. «Смерш» қарсы барлаудың 551-ші жеке автобатальонының капитаны. Екі рет жараланған. Қызыл Жұлдыз, І дәрежелі Отан соғысы ордендерімен марапатталған. Соғыстан кейін Алексей Никифорович Семей қаласында тұрып, қалалық өрт сөндіру командасы бастығының орынбасары болып жұмыс істеді.

    Хоренко Василий Павлович 1921 жылы 1 қаңтарда Семей облысы Көкпекті ауданы Преображенка ауылында дүниеге келген. 1942 жылдың ақпанынан бастап Ұлы Отан соғысы майдандарында болған. Кіші лейтенант, 11-ші жеке аэросан батальонының жауынгерлік аэросан командирі. Жаудың атыс нүктелерін анықтау үшін барлау кезінде Новгород облысының Ретле ауылының маңында жауынгерлік тапсырманы орындай отырып, ол немістердің пулемет-атқыш нүктесін жеке өзі жойды. Миномет пен артиллериялық атыс кезінде 15 жараланған адамды ұрыс даласынан шығарып, 21 қорап оқ-дәрі алып кетті. Жоғары атыс кезінде атыс нүктелерін ауыстырған кезде жау 45 мм зеңбіректі екі рет алып жүрді. Қызыл Жұлдыз орденімен және «Ерлігі үшін» медалімен марапатталған. Ұлы Отан соғысы аяқталғаннан кейін Василий Павлович Семей қаласында тұрып, №1 қалалық өрт сөндіру командасына бөлімше командирі болып жұмыс істеді.

    Тарасенко Василий Григорьевич 1923 жылы 18 сәуірде Алтай өлкесі, Рубцов ауданы, Веселоярск ауылында дүниеге келген. Майданға 1942 жылы маусымда Семей облысының Куйбышев аудандық әскери комитеті шақырылды. 333-ші Синельников атқыштар дивизиясының 1116-атқыштар полкінің 76 мм зеңбірек командирі. 1942 жылы 30 қарашада Сталинград облысының Островский елді мекені үшін неміс басқыншыларымен шайқаста мылтықтан тікелей атыспен неміс бақылау пунктін, 3 пулемет нүктесін және 70-ке дейін неміс солдаттары мен офицерлерін жойды. «Батылдығы үшін» медалімен марапатталған. В.Г.Тарасенко 1943 жылы 9 қазанда Харьков облысының Шевченко фермасы маңындағы шабуыл шайқасында жаудың 5 пулемет нүктесін тікелей атыспен жойып, жаяу әскердің алға жылжуына ықпал еткені үшін 2 дәрежелі Отан соғысы орденімен марапатталды.

   1943 жылы 27 қарашада Днепрдегі шайқасынта В.Г.Тарасенконың басшылығымен жауды тікелей көздеп ату нәтижесінде, оң жағалаудағы плацдармның кеңеюіне ықпал етті. Тек Днепр өзенінен Ново-Екатериновка ауылына дейінгі ауданда оның нақты көздеуімен жаудың 4 мылтығын жойып, жаудың үш батареясының отын сөндірді, бұл біздің жаяу әскердің 6-дан 8 шақырымға дейін алға жылжуына ықпал етті. І дәрежелі Отан соғысы орденімен марапатталған.

    Семёнов Виктор Михайлович 1926 жылы 13 желтоқсанда Чуваш АССР Алатыр ауданы Ялушево ауылында дүниеге келген. Майданға 1943 жылы қарашада Ленин аудандық әскери комитетінен шақырылды. 1-Балтық майданының 43-армиясының 179-атқыштар Витебск дивизиясының 259-атқыштар полкінінде болды. 1944 жылы 14 қыркүйекте Латвия аумағындағы Бауска қаласының маңында немістердің қорғаныс шебін бұзғаны үшін «Батылдығы үшін» медалімен марапатталды, жаудың 2 пулемет нүктесін басып, 5 жаудың жауынгерін жойды. Жарақат алды. Госпитальда емделгеннен кейін 16-шы атқыштар дивизиясының 49-атқыштар полкінің 76 мм зеңбіректерінің зеңбірекшісі болып жіберілді. 1945 жылы 6 сәуірде Шығыс Пруссияның Кенигсберг қаласына жақын жерде жаудың қорғанысын бұзған кезде жаудың жиналған жерін байқап, оларға оқ жаудырып, 11 гитлерлік сарбаздар мен офицерлерді жойғаны үшін 3 дәрежелі Даңқ орденімен марапатталды. Соғыс аяқталғаннан кейін Виктор Михайлович Семей қаласында тұрып, №1 қалалық өрт сөндіру командасында жұмыс істеді.

      Седов Андрей Данилович 1908 жылы Новосібір облысы Коченевский ауданы Барабинка ауылында дүниеге келген. Майданға 1941 жылы шақырылды. Қатардағы жауынгер, 31-ші гаубица артиллериялық бригадасының парк взводының жүргізушісі. Андрей Данилович далада автомобильдердің байырғы мойынтіректерін құюды игерді, осылайша далада қозғалтқыштарды жөндеуге мүмкіндік берді. Осының арқасында бөлім қозғалтқыштарды майдан шеберханаларына жібермей жөндеу мерзімдерін қысқартуға мүмкіндік алды. Қызыл Жұлдыз орденімен марапатталған. Соғыстан кейін Андрей Данилович Семей қаласында тұрып, №3 қалалық өрт сөндіру командасында жүргізуші болып жұмыс істеді.

   Молчанов Алексей Прокопьевич 1923 жылы 14 наурызда Семей облысы Бородулиха ауданы Бородулиха ауылында дүниеге келген. Майданға 1941 жылы желтоқсанда шақырылды. 13-ші армияның 8-ші атқыштар дивизиясының 151-ші атқыштар полкінің пулеметшісі. Брянск облысының Дубровка ауылының астындағы шайқас кезінде 1942 жылы 24 қазанда ауыр сынық жарақат алды. Емдеуден кейін соғыстан оралады. «Батылдығы үшін» медалімен марапатталған. Соғыстан кейін Алексей Прокопьевич Семей қаласында тұрып, №1 қалалық өрт сөндіру командасында жұмыс істеді.

   Герасимов Павел Кириллович дүниеге келді Саратов 1918 жылы. Майданға 1941 жылдың желтоқсан айында шақырылды. 1942 жылдың сәуіріне дейін 5211 атқыштар полкінің атқышымен соғысқан. 1942 жылы сәуірде іштен ауыр жарақат алып, 7 ай бойы №408 әскери госпитальда емделуде болды. Саптық қызметке жарамсыз деп танылды. Соғыс жылдары Семейге көшіп келген отбасына оралғаннан кейін Павел Кириллович 1942 жылғы шілдедде әскерилендірілген өрт сөндіру командасына қабылданды, онда зейнеткерлік демалысқа шыққанға дейін қызмет атқарды. Герасимов П.К. «1941-1944 жылдардағы Ұлы Отан соғысында Германияны жеңгені үшін» медальдарымен, мерейтойлық медальдармен, «Үздік өрт сөндіруші» төсбелгісімен марапатталған.

   Вернигоров Василий Сергеевич (1917-2004) Ростов-на-Дону қаласында дүниеге келген. Забайкальск әскери округінің 486 жеке байланыс батальонында соғысқан. 1944 жылдың маусым айында Чита қаласында 6 айлық кіші лейтенанттар курсын бітірді. Майданға оралып, батальон командирі болып тағайындалды. Екі рет жараланды. Ұлы Отан соғысына қатысқаны үшін 2 дәрежелі Отан соғысы орденімен, «1941-1945жж.Ұлы Отан соғысында Германияны жеңгені үшін», Кеңес Одағының Маршалы Г.К.Жуков медальдармен, көптеген мерейтойлық медальдармен марапатталған. Жапон империалистеріне қарсы соғыс қимылдарына қатысқаны үшін В.С. Вернигоров «Жапонияны жеңгені үшін» медалімен марапатталды.

     Беспаев Кабен Садыкович (1925-1993) Семей облысы Жаңасемей ауданы Көкен ауылында дүниеге келген. 1943 жылдың ақпанынан 1945 жылдың тамызына дейін Қабен Садықұлы-әскери училищелердің курсанты. 1945 жылдың тамыз айынан 1946 жылдың қазан айына дейін Орал және Балтық әскери округтерінде танк командирі болып қызмет атқарды. Қызыл Жұлдыз орденімен, «1941-1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысында Германияны жеңгені үшін» медалімен марапатталған. Семей қаласындағы көшелердің біріне Қ.С.Беспаевтың есімі берілген.

    Байдусенов Айтмұхамбет (1920-1973) Семей облысы Бесқарағай ауданы Буденелі ауылында кедей шаруа отбасында дүниеге келген. 1941 жылы Алматы жаяу әскер училищесін бітіргеннен кейін майданға жіберілді, онда пулемет взводының командирі болды, рота командирі, батальон командирінің орынбасары болды. Соғыста болған А.Байдүйсенов 7 рет жараланып, эвагоспитальдарда емделіп, майданға қайта оралды. 1946 жылы запасқа шықты. Майдандағы ұрыс қимылдары үшін Қызыл Ту орденімен, «Ұлы Отан соғысында Германияны жеңгені үшін» медалімен марапатталған.

     Арқабаев Қадырма Иманғалиұлы Семей облысы Аягөз ауданының Жүзағаш станциясында дүниеге келген. Майданға 1944 жылдың желтоқсанында шақырылды. 50-ші қосалқы атқыштар полкінің Сталинград Қызыл Тулы 3 атқыштар бригадасының құрамында автоматшы-атқыш ретінде соғысқан. Кеңес халқының Ұлы Отан соғысындағы жеңісінен кейін 1950 жылдың сәуіріне дейін №22427 ә/б жүргізуші қызметін жалғастырды. Қ.И.Арқабаев Қызыл жұлдыз және І дәрежелі Отан соғысы ордендерімен, «Еңбекестьігі үшін», «Еңбек ардагері» медальдарымен марапатталған.

     Бәшірханов Әбуғали (1917-1997) Шығыс Қазақстан облысы Самар ауылында дүниеге келген. Гвардия аға сержанты, 3-ші Украина майданы 114-ші гвардиялық атқыштар дивизиясының 141-ші жеке сапарлық батальоны бөлімшесінің командирі. Жеңіс күнін Абуғали Баширханов Австрияның Венада қарсы алды. Қызыл Жұлдыз, 2-дәрежелі Отан соғысы ордендерімен, мерейтойлық медальдармен, «Еңбек ардагері» медалімен марапатталған.

    Касым Курмангалиев (1907-1985) Семей губерниясы Өскемен уезі Сұлусарин болысының № 6 ауылында (қазіргі Шығыс Қазақстан облысы Шар ауданы Мұртас ауылы) дүниеге келген. 11 жасында ата-анасынан айрылған оны, туысы Сапарғали Әбішев өз тәрбиесіне алады. 1918 жылдан 1924 жылдар аралығында Қасым байлардың бақташысы болып жұмыс істейді. Арабша хат таныған ол, 1924 жылы төрт жылдық мектепті, 1927 жылы- Өскеменнің жеті жылдық қазақ мектебін тәмамдады. 1927-1928 жылдары Қ.Қ. Құрманғалиев Шерубай ауылында мұғалім болып қызмет атқарды, бұған қоса Қазақстан КП Жарма аудандық комитеті хатшысының көмекшісі болып табылды. Жарма аудандық комсомол комитеті бюросының мүшесі бола отырып, Семей облысы Жарма ауданының елді мекендерінде комсомол ұяшықтарын ұйымдастырды және басшылық етті. 1928 жылы ол Семей округтік үш жылдық партия мектебіне оқуға түсіп, онда комсомол ұяшығының мүшесі болады, тәркілеуге қатысты шараларды дайындап, өткізуге және ұжымдық шаруашылықтарды құруға қатысты.

    1930-1931 жылдары Мақаншы және Үржар аудандарының комсомол комитетінің аға инспекторы болып қызмет атқарады, жастар арасында белсенді комсомол жұмыстарын жүргізді. 1932 жылы Түркімен КСР Ашхабад қаласында бір жылдық орта командирлердің оқу курсын бітірді. 1933 жылдың қаңтар айында Қасым Құрманғалиұлы Семей облыстық милиция басқармасына қабылданып, майданға кеткенше қызмет атқарады. 1942 жылы ол өз еркімен майданға аттанады. 7-ші Армияның 36-шы Гвардиялық атқыштар дивизиясының «Смерш» контрреволюциалық барлау қызметінің жедел қызметкері ретінде міндетін атқарды. Ол Сталинград, Дон, Ворошилов, Степной, 2 және 3-ші Украина майдандарында соғысып, Сталинградты қорғауға, Украина, Румыния, Венгрия, Чехословакияны азат етуге қатысты. Днепрден өткендегі ұрыста көрсеткен ұйымдастырушылық қабілеті үшін Қ.Қ.Құрманғалиев Қызыл Жұлдыз орденімен марапатталуға ұсынылды. 104-ші Гвардиялық Ясском атқыштар полкы бойынша 1944 жылғы 24 шілдедегі бұйрығымен, 11 адамнан тұратын неміс барлаушыларын тұтқынға алған кезде көрсеткен ерлігі үшін, «Вальтер» атаулы тапаншасымен марапатталды.

     Ұлы Отан соғысы аяқталғаннан кейін Қ.Қ.Құрманғалиев Германияда 1946 жылға дейін Кеңес әскерлерінің тобында болған. Содан кейін Шығыс Қазақстан облысы Ұлан аудандық ІІМ бөлімшесінің бастығы, 1951 жылдан 1958 жылға дейін – Семей облысы ІІБ бастығының орынбасары болып жұмыс істеді. 1958 жылы зейнеткерлікке шықты.

    Ұлы Отан соғысында көрсеткен батылдығы мен ерлігі, үшін Қасым Құрманғалиұлы I және II дәрежелі Отан соғысы ордендерімен, Қызыл Жұлдыз, Қызыл Ту ордендерімен, «1941-1945жж. Ұлы Отан соғысында Германияны жеңгені үшін», «Жауынгерлік еңбегі үшін», «Сталинградты қорғағаны үшін», «Будапешті азат еткені үшін», мерейтойлық медальдармен және төсбелгілерімен марапатталды.

    Кашляк Николай Сергеевич (1920-1984) Қостанай облысы Урицкий ауданының Тіл ауылында дүниеге келген. 1938 жылы Боголюбовский орта мектебін тәмәмдап, 1940 жылы Қызыл Әскер қатарына шақырылды. 1941 жылғы шілдеден бастап Солтүстік-Батыс майданы 464-ші атқыштар батальонының құрамында кеңсе хатшысы қызметін атқарды. Николай Сергеевич 1943 жылдың сәуір айында Мәскеу әскери-инженерлік училищеге жолдама алды, оны аяқтағасын кіші лейтенант шенінде қайтадан майданға жіберілді. 1945 жылғы 6 наурызда Германияның Пирида қаласы үшін шабуылдау ұрыста снарядтың жарқыншағымен ауыр жараланды. 1945 жылғы желтоқсан айына дейін № 3857 госпиталінде емделді, кейін запасқа шығарылып Петропавловск қ. тұратын жеріне оралды. Н.С.Кашляк 1946 жылы Қазақстанның ЛКДО Петропавловск қалалық комитетіне хатшы болып тағайындалды, 1957 жылы Семей облыстық № 16 баспахана директоры лауазымына ауыстырылды. 2 дәрежелі Отан соғысы орденімен, «Варшаваны азат еткені үшін», «Берлинді алғаны үшін», «Ленинградты қорғағаны үшін», «1941-1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысындағы Германияны жеңгені үшін» медальдарымен марапатталған.

    Василий Михайлович Иконников 1912 жылғы 20 желтоқсанда Удмуртия АКСР Воткинск қ. дүниеге келді. 1920 жылы ата-аналары Семей қ. қоныс аударды. Ол майданға 1944 жылы шақырылды. В.М.Иконников 37-ші Гвардиялық Варненск танк полкі 15-ші механикаландырылған Новобуги бригадасының құрамына Т-34 танк командирі болып тағайындалды. 1944 жылғы 24 тамызда Молдавия КСР Минжир с. жанында болған ұрыс кезінде Василий Михайлович 60 неміс автомашинасын, бір өздігінен жүретін зеңбіректі, 75 неміс солдатын жойғаны үшін 1 дәрежелі Отан соғысы орденіне ұсынылды. Югославия жеріндегі ұрыстарға қатысқаны үшін В.М.Иконников 2 дәрежелі Отан соғысы орденіне ұсынылды. 1944 жылдың қараша айында ұрыста жараланып, Украина КСР Донецк облысы Макеевка қ. № 3484 эвакогоспиталінде емделді. В.М.Иконников госпитальден жазылып шыққасын 1946 жылдың наурыз айына дейін 25-ші танк полк құрамында қызметін жалғастырды.

    Юрченко Матвей Артемьевич 1925 жылы Красноярск өлкесінің Краснотуран ауданы Метихово ауылында дүниеге келген. 1943 жылы наурызда Красноярск өлкесінің Минусинск аудандық әскери комитетінен шақырылды.

     2-ші Украина майданының 72-ші атқыштар дивизиясының 229-атқыштар полкінің 76 мм зеңбіректерін зарядтайтын қатардағы жауынгер қатарында болды. Ол 2 дәрежелі Отан соғысы орденімен, «Батылдығы үшін» медалімен марапатталған. Ұлы Отан соғысынан кейін Семей қаласында тұрып, аяқ киім фабрикасында жұмыс істеді.

    Оразбаев Атамбай 1923 жылы Семей облысы, Жаңа Семей ауданы, Көкен ауылында дүниеге келген. 1941 жылы желтоқсанда Семей облысы Аягөз аудандық әскери комитетімен майданға шақырылды. 1-ші атқыштар дивизиясының 226-шы артиллериялық полкінің 2-ші дивизионының артрезведчигі. Жауынгерлік бұйрықтарды тез және дәл анықтағаны, 10 нысананы тапқаны үшін және жаудың қатты атыс кезінде жауынгерлік бұйрықты тез арада жеткізіп жауынгерлік тапсырманы орындауға көмегін бергені үшін «Батылдығы үшін» медалімен марапатталған. Ржев маңындағы шайқастарға, Невель және Великолук шабуыл операцияларына, Польша мен Германияны азат етуге қатысты. Ол Калинин, 1-ші Беларусь майдандарында соғысқан.

     Нетруненко Платон Иванович (1916-1942) Семей облысының Ново-Баженово ауылында дүниеге келген. Майданға 1941 жылы Ленин аудандық әскери комитеті шақырылды. 238-ші атқыштар дивизиясының 830 атқыштар полкінің 2-ші атқыштар батальонының, 94-ші жылдамдықты бомбалаушы авиация полкінің санитар-портері болып қызмет етті. «Батылдығы үшін», «Жауынгерлік еңбегі үшін» медальдарымен марапатталған. 1942 жылы 24 тамызда 377-ші медсанбат ауруханасында ауыр жарақаттан қайтыс болды. Смоленск облысы Руднян ауданы Понизовское ауылдық елді мекенінің Даровая ауылындағы №8 бауырлас қабірінде жерленген.

    Нетруненко Николай Иванович (1908-1945) Семей облысы НовоБаженово ауылында дүниеге келген. 1941 жылы қарашада майданға шақырылды. 3-ші танк армиясының 57-ші армиясының 138-ші бөлек байланыс полкінің 2-ші кабельдік-телеграф ротасының желілік бақылаушысы. «Батылдығы үшін», «Жауынгерлік еңбегі үшін» медальдарымен марапатталған. 1945 жылы 18 ақпанда Ламмерсдорф (Германия) шайқаста қаза тапты. Алғашқы жерлеу жалғыз қабірдегі Бунцлау қаласы, Либихау, поместиесі орналасқан жерде. Ганау қаласы, солтүстік-батысқа қарай 10 км Аммендорфта қайта жерленген .

   Нетруненко Иван Иванович (1918-1978) Семей облысы, Новошульба ауданы, Баженово ауылында дүниеге келген. 1934 жылы Семей селпо есепшілер кооперативтік мектебін, 1937 жылы Ленинград су көлігі академиясы жанындағы бухгалтерлерді қайта даярлау курстарын бітірді. 1938 жылы Қызыл Армия қатарына шақырылды Пржевальск Қырғыз АССР. 1942 жылы Иван Иванович Мәскеуде қарсы барлаушы дайындықтан өткеннен кейін майданға жіберілді. Смерш қарсы барлауда қызмет етті. Майор, Батыс майданының 33 армиясының 80-ші танк бригадасының НКВД ҚБ жедел уәкілі, 4 танк армиясының 312-ші гвардиялық миномет полкі. Соғыстан кейін Германияда, содан кейін Түркіменстанда қызмет етті Кушка. Ұлы Отан соғысына қатысқаны үшін Иван Иванович Қызыл Жұлдыз, 2 дәрежелі Отан соғысы ордендерімен, «Отвігі үшін», «Берлинді алғаны үшін», «Праганы азат еткені үшін», «Сталинградты қорғағаны үшін», «Жауынгерлік еңбегі үшін», «1941-1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысындағы Германияны жеңгені үшін» медальдарымен марапатталған.

     Макаев Салих Макаевич (1918-1993) Семей облысының Көкпекті ауылында дүниеге келген. 1939-1940 жылдары Қызыл Армияда 365-атқыштар полкінің 76 мм зеңбіректерінің командирі болып қызмет етті. 1942 жылдың желтоқсанында Көкпекті аудандық әскери комиссариатына шақырылып, майданға жіберілді. 48-ші атқыштар корпусының 116-атқыштар дивизиясы жанындағы 248-ші жеке мотоинженерлік батальонның 120 мм зеңбіректері взвод командирінің көмекшісі болып қабылданды. 1944 жылдың тамызында Салих Макаревич 5-ші жеке автополк бөлімшесінің командирі болып ауыстырылды. Оңтүстік-Батыс, 2-ші Украин және дала майдандарында соғысқан. Ұлы Отан соғысына қатысқаны үшін С.М. Макаев Қызыл Жұлдыз, I және II дәрежелі Отан соғысы ордендерімен, «1941-1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысындағы Германияны жеңгені үшін» медалімен марапатталған. Демобилизациядан кейін Семей облысы Көкпекті ауданында бухгалтер болып жұмыс істеді. Көп жылғы еңбегі үшін С. М. Мақаев «Тың жерлерді игергені үшін», «Владимир Ильич Лениннің туғанына 100 жыл толуына орай Ерен еңбегі үшін», «Еңбек ардагері» медальдарымен, тың жерлерді игерудің 25 жылдығына арналған төсбелгілермен, «1973 жылғы социалистік жарыстың жеңімпазы» медальдарымен марапатталды.

    Бутко Николай Никитович 1925 жылы Новосибир облысының Доволенский ауданында дүниеге келген. 1927 жылы әкесі Семей қаласына темір жол салуға жіберілді. 8 жылдық мектепті бітіргеннен кейін Николай Никитович теміржолда электромеханик болып жұмыс істеді. Бутко Н. Н. 1942 жылы желтоқсанда 17 жасында майданға шақырылды. Ол 1526-шы зениттік артиллерия полкінің 3-ші батареясында шайқасты. Николай Никитович өзінің алғашқы жекпе-жегін Латвия аумағында қабылдады. Сол шайқаста командирді поля даласынан құтқарғаны үшін 3 дәрежелі Даңқ орденімен марапатталды. Полк құрамында Балтық, Польша және Белоруссияны азат етуге қатысты. Жеңісті Литвада қарсы алды. Соғыстан кейін 1526-шы зениттік артиллерия полкі Выборгқа көшірілді, онда Николай Николаевич 1948 жылы демобилизацияға дейін қызмет етті. Ұлы Отан соғысына қатысқаны үшін «Батылдығы үшін» медалімен марапатталған. Семей қаласына оралып, Бутко Н.Н. темір жолда, таксомотор паркінде жүргізуші болып жұмыс істеді. Зейнеткерлікке шыққаннан кейін таксопарктің ардагерлер ұйымын басқарды.

     Алпысов Тұяқбай 1919 жылы Павлодар облысы Баянауыл ауданы №7 ауылында дүниеге келген. 1939 жылы Кеңес-финляндия соғысына қатысты. 1941 жылғы желтоқсанда Отан соғысы майданына шақырылды. Бас қолбасшылық резервінің 60-шы жеке прожекторлық ротасының электригі болды. Солтүстік Кавказ, Украина майдандарында соғысып, Румыния, Болгария, Чехословакия, Венгрияны азат етуге қатысты. Ұлы Отан соғысына қатысқаны үшін Т. Алпысов «Жауынгерлік еңбегі үшін», «Кавказды қорғағаны үшін» медальдарымен марапатталды. Соғыстан кейін Семей қаласында тұрды.

    Константин Николаевич Башилов 1918 жылы Семей облысы, Жаңа Шүлбі ауданы, Жерновка ауылында дүниеге келген. Майданға Белағаш аудандық әскери комиссариатымен шақырылды. 25 Армияның 393 атқыштар дивизиясының 519-ші артиллериялық полкінің штаб батареясын барлау батальонының аға сержанты, командирі. 519-ші артиллериялық полкінің 1945 жылдың 18 қыркүйегіндегі бұйрығынан: «... қиын таулы жерлерде ұзақ марш жасап, басшылық етті және тәртібімен ерекшеленді, бөлімді шебер басқарып, жауынгерлерді алға қойған міндеттерді орындауға бағыттады. Сеніп тапсырылған жауынгерлік мүлікке адал қарап, оны үнемі жауынгерлік дайындықта ұстап отырды». «Жауынгерлік еңбегі үшін» медалімен марапатталған.

   Бакин Абжан Кенесаринұлы (1922-1944) Семей облысы Ақсуат ауданы Қызыл-Кесек ауылында дүниеге келген. Абжан 1942 жылдан бастап 149-шы атқыштар Новоград-Волынск Қызыл Ту дивизия 568 атқыштар полкі 2-ші атқыштар батальонының танкіге қарсы есептоптың взвод командирі болып майданға қатысты. Ол үш рет жарақат алды, бірақ емделіп жазылғасын қайтадан майданға оралды. Төртінші рет өте ауыр жараланды. Абжан Кенесаринович 1944 жылғы 23 шілдеде алған жарақатынан медсанбатта қайтыс болды. А.К.Бакин Волынск облысы Парицкий ауданы Литовищи селосының жанында жерленді.

    Масалиманов Ғизат (1907-1945), Семей облысы Жарма ауданы Балақты-көл станциясының тумасы. 1941 жылдың маусым айында Қызыл армия құрамында соғысқа аттанды. Штадгард, Наугард, Польцин қалаларын жаулау ұрыстарына қатысқан. Сталиннің алғыс хатымен марапатталған. 1945 жылы із-түссіз жоғалды. Масалиманов Ғизаттың есімі Семей обысы Жарма аудандық Естелік кітабына енгізілді.

   Пашенцев Александр Иванович (1913-1987) Семей облысы Бесқарағай ауданы Канонерка ауылында дүниеге келген. І дәрежелі Отан соғысы орденінің иегері, еңбек ардагері. 1941 жылдан бастап 763-ші байланыс батальонында ұрысқа қатысты. 1943 жылы соғыста ауыр жарақат алған соң, соғыстан қайтты. Соғыстан кейінгі жылдары 1960 жылға дейін Семей облысы Бесқарағай ауданының «Путь к коммунизму» колхозында қызмет істеді, 1960 жыдан бастап Семей орман сада базасында қызмет атқарды.

     Шерин Иван Афанасьевич (1923-2012) Шығыс Қазақстан облысы Зырян ауданы Мостовое ауылында дүниеге келген. Ұлы Отан соғысының I және II дәрежелі Орденінің кавалері, ҚазақССР сауда саласының құрметті қызметкері, сондай-ақ Семей қаласының құрметті азаматы. 19 жасынан өз еркімен майданға аттанған, артиллериялық барлау басшысы болған. 311-ші Гвардиялық Қызыл ту Миномет полкі құрамында болып, Сталинградтан Берлинге дейін бара отырып, Белоруссия, Украина, Польша елдерін азат ету ұрыстарына қатысты. 9 мамыр Жеңіс күнін Берлинде қарсы алды. Соғыс аяқталғаннан кейін Семейдегі комбикорм зауытының жоспарлау бөлімінің басшысы болған. 10 жыл көлемінде Семей облыстық сауда басқармасының басшысы қызметінде болды. Бірнеше рет Қазақстан компартиясының обкомы мүшесі болған, Семей облыстық халық депутаттары кеңесінің депутаты болды. Зейнеткерлікке шыққаннан соң Семей облыстық соғыс және еңбек ардагерлері кеңесінің төрағасы болып қызмет атқарды.

    Князев Семен Гаврилович (1925-2012) 1943 жылдың ақпан айында әскерге шақырылды. 1943 жылдың наурыз айынан бастап 1944 жылдың қазан айына дейін барлаушы, 1944 жылдың қараша айынан бастап 1946 жылдың мамыр айына дейін 194-ші гаубалық-артиллериялық полкінің құрамында 184-ші артиллериялық бригаданың көлік жүргізушісі болып қызмет етті. Полк Кеңес Одағының Маршалы Жуковтың басшылығымен соғысқан. 1946 жылы мамыр айында С.Г.Князев сержанттық құрам мектебінің курсанты болып қабылданды, кейін №1391 артиллериялық қойманың жүргізушісі болып ауыстырылды. Әскер қатарынан ефрейтор атағымен оралды. С.Г.Князев І-ші Белорус майданында соғысты, Висла өзенінің батыс жағалауындағы қарсылас қорғанысын бұзу кезіндегі ұрыстарға, қарсылас тобын жоюға және Познань қаласы мен бекінісін иеленуге, Варшава қаласын азат етуге, Берлин қаласындағы Рейхстагқа шабуыл жасауға қатысты. Әскерден кейін Семей қаласының №1 тұрмыстық қызмет көрсету комбинатында жүріп-тұратын фотограф, Семей зооветеринарлық институтының фотозертханасының меңгерушісі болып жұмыс істеді. С.Г.Князев Ұлы Отан соғысына қатысқаны үшін «II дәрежелі Отан соғысы орденімен», «Берлинді алғаны үшін», «Варшаваны азат еткені үшін, «Жауынгерлік қызметі үшін, «Ерлігі үшін» медальдарымен марапатталған.

    Кравченко Борис Петрович (1910-1996) Курск облысы Борисов ауданы Солохи ауылында дүниеге келген. Батыс, 2-ші Балтық майданында 30-шы Қызыл Ту Рига атқыштар дивизиясының құрамында зениттік взводтың 18-ші атқыштар полкінің жүргізушісі болып соғысып, кеңестік Балтық жағалауын азат етуге, Мәскеуді қорғауға қатысты. 2 дәрежелі Отан соғысы орденімен, «Жауынгерлік еңбегі үшін», «Мәскеуді қорғағаны үшін», «1941-1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысындағы Германияны жеңгені үшін» медальдарымен, «Кеңестік Балтық жағалауы неміс-фашистік басқыншылардан азат етілгеніне 45 жыл» естелік белгісімен марапатталған.

    Есқали Жақсылықов (1925-1992) соғысқа дейін Семей қаласындағы қой тері-жүн өңдеу зауытында жұмыс істеді. 1943 жылдың қаңтар айында Кеңес Әскері қатарына шақырылды. Әскери қызметін Забайкальеде 525-ші жеке зениттік-артиллериялық дивизионда өткерді. 1943 жылдың қыркүйек айынан бастап әскерде болған. Е.Жақсылықов 1401-ші зениттік артиллериялық полктің құрамында 38-ші қорғаныс-артиллериялық дивизияда артиллерист болып соғысты. Екінші Украин майданының құрамында Молдавия, Венгрия, Югославия, Чехословакия, Австрия арқылы шайқастардан өтті. Соғыс аяқталғаннан кейін 4 жыл, 1945 жылдың қарашасынан 1949 жылдың сәуіріне дейін Румыниядағы Барляд қаласындағы әскери комендатурада 85-мм. зеңбірек ату бөлімшесінің командирі болып қызмет етті. Әскерден кейін ефрейтор атағын алған. «ІІ дәрежелі Отан соғысы орденімен», «Ерлігі үшін», «Германияны жеңгені үшін», «Будапештті алғаны үшін», мерейтойлық медальдармен және белгілермен марапатталған. Ұлы Отан соғысы аяқталғаннан кейін Е.Жақсылықов Семей қаласына оралды, бұрынғы орнында – қой тері-жүн өңдеу зауытында жұмыс істей бастады. Бракер, қой терісін илеуші, сындырушы болып жұмыс істеді. 1984 жылы, тері-жүн бірлестігінде шамамен 38 жыл қызмет атқарып, зейнеткерлікке шықты. Көп жылғы адал еңбегі үшін Е.Жақсылықов «Еңбек Қызыл Ту» орденімен, «Еңбек ардагері» медалімен марапатталған, «Қазақ КСР өнеркәсібінің еңбек сіңірген қызметкері» атағы бар.

   Берестов Михаил Иванович (1915-2011) Семей қаласында дүниеге келген. 30-шы гвардиялық Қызыл Ту Рига атқыштар дивизиясының 62-ші гаубица-артиллериялық полкінің бақылаушы-барлаушысы. Соғыс Михаил Иванович үшін 1942 жылдың қаңтарында, дивизия құрылған күннен бастап басталды. Полк құрамында Михаил Иванович Курск доғасында соғысып, Украинаны, Беларуссияны, Польшаны азат етуге қатысып, Чехословакияда Жеңіс Күнін қарсы алды. Ұлы Отан соғысына қатысқаны үшін Берестов М.И. «Ұлы Отан соғысындағы Германияны жеңгені үшін» медалімен, Кеңес Одағының Маршалы Г.К. Жуковтың медалімен, «Украинаны азат еткені үшін» медалімен, көптеген мерейтойлық медальдармен марапатталған.

  Сырников Николай Иванович (1922-1944) 1941 жылдың 14 маусымында Қызыл Әскер қатарына шақырылды. Маусымның соңында ол Новгород ұшқыштар мектебінің курсанты болды. 1941 жылдың қыркүйегінде соғыс қимылдарының жақындауына байланысты ұшқыштар мектебі Воронежге көшірілді. 1941 жылдың желтоқсан айында Николай Иванович Мәскеу гвардиялық Қызыл Туатқыштар дивизиясының құрамында атқыш-радист болып соғысты. Екі реет жараланды. 1941 жылы екі қолынан ауыр жарақ аталды, бірақ сауыққаннан кейін майданға қайта оралды. 1943 жылы Сырников ұшқан ұшақ құлап, бірақ қуанышқа орай экипаж тірі қалды. Бірнеше ай бойы Николай Иванович штурман мен орманда партизандардың қолында болды, содан кейін олардың көмегімен олар өз бөліміне жетет. Жараланғаннан кейін Н.И.Сырников сержант атағын алды. 1944 жылы 16 ақпанда Витебск түбінде Николай Иванович қаза тапты. Витебск облысының Курятники ауылында шайқасқа жақын жерде жерленген.

   Юрченко Михаил Александрович (1925-2004) Алтай өлкесінің Волчиха ауданының Вострово ауылында дүниеге келген. 1942 жылғы мамыр айында өз еркімен майданға сұранды. Ұлы Отан соғысында 1942 жылдың соңынан 1945 жылға дейін ұрыстарға қатысты. Соғыс кезінде екі рет ауыр жарақат алды. Неміс-фашист армиясымен ұрыстарға қатысқаны үшін  І дәрежелі Отан соғысы ордені, ІІ дәрежелі Отан соғысы ордені, «Қызыл жұлдыз» екі орденімен, «Ерекше еңбегі үшін» медалімен, «Ерлік еңбегі үшін», «Тың жерлерді игергені үшін» медалімен марапатталған. Еңбек ардагері, «ҚазКСР еңбек сіңірген халыққа білім беру қызметкері», «Семей қ. құрметті азаматы».

   Соғыстан кейін Семей қаласында тұрды. Семей қалалық партия комитетінде ұйымдастыру бөлімінің меңгерушісі, Ет комбинатында партия комитетінің хатшысы, қалалық халық депутаттарының Кеңесі атқару комитеті төрағасының орынбасары, облыстық «Спорттовары» көтерме-бөлшек бірлестігінің бастығы болып жұмыс істеді. Зейнетке шыққасын тарихи және мәдениет ескерткіштерін қорғау облыстық қоғамының жауапты хатшы қызметін атқарды.

    Мусин Роллан Мусинович (1922-2010) 1941 жылы Киев геологиялық барлау техникумын бітірді. Ұлы Отан соғысының басталуына байланысты Кеңес Әскерінің қатарына шақырылды. Мәскеу түбіндегі, Сталинград түбіндегі ұрыстарға қатысқан. 1943 жылы екі аяғынан ауыр жарақат алып, әскерден босатылды. Соғыстан кейін «Тарих» мамандығы бойынша Семей педагогикалық институтын бітіріп, Семей облысы Шар ауданы «Октябрьский» руднигінің орта мектебіне директор болып тағайындалды. 1963 жылы Роллан Мусинович Шар өнеркәсіптік партия комитетінің хатшысы болып, кейін Жарма аудандық партия комитетінің хатшысы болып сайланды, ал 1966 жылы Қазақстан КП Семей облыстық комитетінің аппаратына ауыстырылды. 1969 жылы тамыз айында Р.М.Мусин Семей қаржы-экономикалық техникумының директоры болып тағайындалды. Жас ұрпақты тәрбиелеу ісінде адал және жемісті еңбегі үшін Р.М.Мусин Құрмет Белгісі орденімен, «Қазақ ССР халық ағарту ісінің үздігі» және «Қаржы ісінің үздігі» белгілерімен марапатталды. 1977 жылы оған «Қазақ КСР еңбек сіңірген мұғалімі» құрметті атағы берілді.

    Соколов Иван Евдокимович (1907-2007жж.) 1931 жылы Орынбор қаласындағы Ворошилов атындағы 3-ші ұшқыштар әскери мектебіне түсті.1932 жылы мектепті бітіргеннен кейін ол Киев әскери округінің 75-ші жеке авиациялық эскадриліне бомбылаушы-атқыштар ретінде, ал 1938 жылы кіші авиа мамандардың 18-ші мектебін бітіргеннен кейін 2-ші авиациялық эскадрильяның 11-ауыр әуеполкіне штурман ретінде қабылданды. Ол Новосібір қаласында 11 Армияның 57-ші атқыштар артиллериялық дивизиясының 674-ші бомбылау авиациялық полкінің эскадрилья штурманы қызметін атқарған. Полк құрамында жүріп И.Е.Соколов солтүстік-батыс майданында Ярослав, Новгород облыстарында және Карелияда соғысты. Ұлы Отан соғысының басынан соңына дейін И.Е.Соколов 211 жауынгерлік ұшулар жасады, ал 1937-1945 жылдар аралығындағы оның барлық жауынгерлік қызметінің кезеңіндегі әуеде ұшулар саны 600-ден астам болды, бұл ауада өткізілген 576 сағатқа сәйкес келеді. 1942 жылдың жазында Омбыда орналасқан №2511 эвакуациялау госпиталінде емделгеннен кейін Иван Евдокимович Новосібір қаласындағы Сібір әскери округінің 20-шы авиаполк штурманның көмекшісі болып, ал 1944-1946 жылдары Харьков әскери округінің 193-ші авиаполкының штурманы болып тағайындалды.

   Соғыстан кейінгі жылдары ол Ақмола, Қарағанды, Семей әуежайының бастығы болып жұмыс істеді. 1964 жылы құрметті демалысқа шықты. Көп жылғы еңбегі мен сүйікті ісіне адалдығы үшін И.Е.Соколов «Аэрофлоттың үздігі» атағына ие болды. Ұлы Отан соғысына қатысқаны үшін«І дәрежелі Отан соғысы» орденімен, «Қызыл Ту» және «Қызыл Жұлдыз» орденімен, «Жауынгерлік еңбегі үшін» медалімен, «1941-1945жж.Ұлы Отан соғысындағы Жеңіс іүшін» медалімен, сонымен қатар көптеген мерейтойлық медальдармен марапатталған.

   Төлеуқадыр Жұмабекұлы Жұмабеков (1920-2013) Семей облысының Абралы ауданында дүниеге келген.Отызыншы ашаршылық жылдары отбасымен бірге Кемерово облысына, кейін Новосібір қаласына қоныс аударды, ол жерде ата-анасы тас карьерінде жұмысшы болып істеді. 1934 жылы әкесі қайтыс болғасын Т.Ж.Жұмабеков Семейге қайтып оралды, № 2 балалар үйінде тәрбиеленді. 1938 жылы Төлеуқадыр Жұмабекұлы Семей геология барлау техникумына оқуға түсті, 1940 жылы үшінші курста Кеңес Армия қатарына шақырылды. Вологда қаласында қорғаныс артиллериялық бөлімінде қызыл әскер жауынгері болып қызмет атқарды, ал 1941 жылғы наурыз айында Горький облысы Дзержинск қ. 248-ші зениттік-артиллериялық бөлімінің оқу батареясына ауыстырылды. Осы жерде Төлеуқадыр Жұмабекұлы Ұлы Отан соғысын қарсы алды. Кіші сержант атағында зениттік артиллерия есептоптарының зеңбірек командирі болып тағайындалды. 1941 жылғы шілде айында батарея 176-шы зениттік-артиллерия полк құрамына кіргізіліп Мәскеу қаласына ауыстырылды, 1944 жылға дейін Мәскеу қ. қорғанысына қатысты. 1943 жылы Т.Ж.Жұмабеков сержант атағын алды, ол зениттік зеңбірек командирі болып тағайындалды. Төлеуқадыр Жұмабекұлы Солтүстік, Калинин, 2-ші Прибалтика және 1-ші Белоруссия майдандарында соғысты, Латвияның Резекне қ., Польшаның Торн қаласын азат ету мен қорғауына қатысты, және Жеңіс Күнін 1945 жылғы 9 мамырды сол жерде қарсы алды.

    Т.Ж.Жұмабеков Ұлы Отан соғысына қатысқаны үшін ІІ дәрежелі Отан соғысы орденімен, «Жауынгерлік еңбегі үшін», «Москваны қорғағаны үшін», «1941-1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысындағы Германияны жеңгені үшін», «Белоруссияны азат еткен үшін» медальдарімен және басқа да көптеген мерейтойлық медальдарімен марапатталды

  Баздырев Григорий Афанасьевич (1907-1971), Кеңес Одағының Батыры, сержант, 47-ші армияның 3-ші механикаландырылған корпусының 7-ші механикаландырылған бригадасының инженерлік-миналық ротасының командирі. 1942 жылдың қараша айынан бастап майданда. 1943 жылы қыркүйекте оның басшылығымен 7-ші гвардиялық механикаландырылған бригаданың инженерлік-Мина ротасының сапер бөлімі Днепрді басып озды, жаудың 5 танкі жарылған плацдармдағы жерді миналады. Сталинград, Воронеж майдандарында соғысқан. Ленин, II дәрежелі Отан соғысы, Қызыл Жұлдыз ордендерімен, «Алтын Жұлдыз» медалімен марапатталған. 1944 жылғы 3 шілдедегі КСРО Жоғарғы Кеңесі Президиумының г. А. Баздыревке Кеңес Одағының Батыры атағы берілді. Семей қаласында демобилизациядан кейін тұрып, жұмыс істеді. Батырдың есімі Семей қаласындағы көше.

    Ахмеров Ғабдулгазиз Гайнутдинұлы (1925-2020) Семей қаласында дүниеге келген 1942 жылы барлық қатарластарымен бірге әскер қатарына өз еркімен аттанады. 114-ші әуе-десанттық пулеметшылар дивизия бөлімшесі командирі болады. Фашист басқыншыларынан Венгрия, Австрия, Чехословакия мемлекеттерін азат етуге қатысады. 1945 жылы сәуір айының аяғында дивизия Чехословакия аумағына қарай жылжиды. Жеңіс күнін Г.Г.Ахмеров Чехословакияның астанасы Прагага 100 шақырым жерде орналасқан Писек қаласында қарсы алады. Отан соғысы орденімен, «Ерлігі үшін», «Әскери еңбегі үшін», «Венаны азат еткені үшін», «Фашисттік Германияны жеңгені үшін», Кеңес Одағының маршалы Г.К.Жуковтың медалі және ордендермен марапатталған.

    Сумцев Александр Артемьевич (1907-1942) 1941 жылы тамызда Ленин аудандық әскери комитеті жаңадан құрылған 30 атқыштар дивизиясының құрамына шақырылды. 35-ші гвардиялық танкке қарсы жауынгерлік дивизионның батарея командирінің орынбасары болып ұрысты. Мәскеуді қорғауға, Тула облысының Алексин қаласын, Тула, Псков, Калуга облыстарының елді мекендерін азат етуге қатысты. 1942 жылы 11 желтоқсанда Смоленск маңында, Кеңес әскерлері үшін маңызды Ржев-Сычевка теміржол магистралін азат ету үшін шайқаста қаза тапты. А.А.Сумцев Смоленск облысы Сычев ауданы Никоново ауылындағы бауырлас қабірге жерленген. Қолбасшылықтың жауынгерлік тапсырмаларын үлгілі орындағаны және ерлігі мен батылдығы үшін «Ерлігі үшін» медалімен марапатталған.

   Мышанов Нұртолеу (1903-1943) Семей қаласында дүниеге келген. Калинин аудандық әскери комиссариатымен майданға шақырылған. 378-ші атқыштар дивизиясының штабында қызмет етті. 1943 жылдың 19 наурызы мен 2 сәуірі аралығында 8 Армия құрамындағы дивизияда Мгин-Шапкин операциясына қатысты. Карбусель ауылына шабуылдауда дивизия үлкен шығынға ұшырады. Н.Мышанов 1943 жылы 21 наурызда ұрыста қаза тапты. Ленинград облысы Мгин ауданы Карбусель ауылында бауырлас қабірге жерленген.

 

     Силин Николай Николаевич (1922-1999), Кеңес Одағының Батыры, Семей қаласында дүниеге келген. 1942 жылы Алматы қаласындағы пулеметшілер училищесін бітірді. Соғысқа 1942 жылдан бастап қатысты. 151 атқыштар полкінің батальон командирі (орталық майдан, 13-ші армия, 8-ші атқыштар дивизиясы) капитан Н.Силин 1943 жылғы 24 қыркүйекте Навозы селосы маңында (Чернигов облысы Чернигов ауданы Днепропетровское селосы) Днепр өзенінен соғысып өтті. Батальон шағын плацдармды басып алып, оң жағалауға берік бекініп алды және дивизияның негізгі күштерінің өтуін қамтамасыз етті. Кеңес Одағы Батырының атағы 1943 жылы 16 қазанда КСРО Жоғарғы Кеңесі Президиумы жарлығымен берілді. Николай Николаевич Силин Ленин, Қызыл Ту, Александр Невский, І дәрежелі Отан соғысы ордендерімен, медальдармен марапатталды.

    Рахвалов Виктор Константинович 1916 жылы Семей облысының Көкпекті ауылында дүниеге келген. Майданға 1941 жылы шілдеде Семей қалалық әскери комитеті шақырылды. 66-гвардиялық атқыштар дивизиясының 71-ші жеке танкіге қарсы жойғыш дивизионының аға лейтенанты, батарея командирі. Сталинград, Батыс, Дала, 1-2 Украин майдандарында шайқастарға қатысқан. 1943 жылы қаңтарда Сталинград түбіндегі шайқаста ауыр жараланады. 2 дәрежелі Отан соғысы орденімен, «Сталинградты қорғағаны үшін» медалімен марапатталған.

   Марапаттау парағынан бұйрыққа: «...1944 жылы 25 шілдеде Станиславск (қазіргі Ивано-Франковск) облысы Виноградтың жанындағы шайқас кезінде немістер қарсы шабуылға шыққан кезде жолдас Рахвалов тікелей зеңбіректен оқ жаудырды. Қарсы шабуыл тоқтатылды және 27 неміс жойылды. Жау шегінуге кіріскен кезде Рахвалов бірден жауды қудалауды ұйымдастырды, онда тағы 14 неміс жойылды. 1944 жылдың 31 шілдесінде Станислава облысы Должок қаласының маңында танк шабуылдарының тойтарыс беруі кезінде оның батареясы жаудың 3 танкісін және бір өздігінен жүретін «Фердинанд» зеңбірегін қайғып түсірді. Неміс автоматшыларының ротасы келгенше дейін жойылды».

   Пермитин Александр Федорович (1916-1988) Шығыс Қазақстан облысы Зырян қаласында дүниеге келген. 1941 жылдан 1945 жылға дейінгі Ұлы Отан соғысы майдандарында болған. 1-ші Қызыл тулы Армияның 77-ші танк бригадасының автоматшылар танк-десанттық ротасының аға лейтенанты, командирі. Кеңес-жапон соғысының қатысушысы. Марапаттау қағазынан Қызыл Жұлдыз орденіне: «... 1945 жылы 7 тамызда аға лейтенант Пермитин 5 адамнан тұратын бір топ жауынгерлермен танктармен десантталған. Муданьцзянға жақын жерде болған шабуылда, жаудың қорғанысының алдыңғы шетіне жақындаған кезде десантшыларға оқ атылды. Танктердің алға жылжуы артиллериялық оқпен және өзін-өзі өлтірушілердің қаһарымен ұсталды. Жолдас Пермитин өзінің пулеметтінен 4 адамды өлтірді. Осыдан кейін ол өз тобымен бірге десантқа шабуыл жасаған жапондардың топтарын жоюды жалғастырды».

  Поуголков Николай Иванович (1926-2019) Архангельск қаласында дүниеге келген. 1941 жылы жеті жылдық мектепті бітірді. Мектепті бітіргеннен кейін Архангельск радио торабында байланыс монтері болып жұмыс істеді. Он жеті жасында әскери қызметке Солтүстік флотқа зениттік есептоптың атқышы болып шақырылды. Әскери антын 1943 жылы 30 желтоқсанда Кольск шығанағының шығыс жағалауындағы Ваенга-1 (қазіргі Североморск) кентіндегі 30-шы авиациялық базада қабылдады. Финляндия мен Норвегияны азат етуге қатысты. Ұлы Отан соғысына қатысқаны, жауынгерлік тапсырмаларды үздік орындағаны, ерлігі үшін Н.И.Поуголков ІІ дәрежелі Отан соғысы орденімен, «1941-1945 жж. Ұлы Отан соғысында Германияны жеңгені үшін», Кеңес Одағының Маршалы Г.К.Жуковтың, «Кеңес Арктикасын қорғағаны үшін», «Адмирал Кузнецов», «В.И.Лениннің туғанына 100 жыл толуына орай Ерен еңбегі үшін» медальдарымен марапатталған.

  Хорошавин Иван Григорьевич 1912 жылы туған. Ұлы Отан соғысы жылдары ол өзінің жауынгерлік жолын Семейден бастады: 238-ші атқыштар дивизиясының құрамына кірген 830-шы атқыштар полкінің 3-ші батальонында міндетті әскери қызметін атқарды. 1941 жылдың қыркүйегінде Хорошавин И.Г. М.В.Фрунзе атындағы Әскери академияға жіберілді. Қысқа мерзімді курсты аяқтағаннан кейін әрі қарай қызмет Жоғарғы Бас қолбасшылық ставкасы кезінде жедел бөлім бастығының көмекшісі лауазымында партизан қозғалысының орталық штабында өтті. 1942 жылғы тамыздан 1943 жылғы ақпанға дейін Брянск майданының әскери кеңесі жанындағы партизан қозғалысының Брянск штабында жұмыс істеді. 1943 жылдың наурыз-қыркүйек айлары аралығында Брянск ормандарында жаудың тылында соғысқан «неміс басқыншыларына өлім» партизандық бригадасын басқарды. Партизандар Кеңес әскерлерімен байланысқаннан кейін майданда соғысқан. Соғысты Магдебург қаласының ауданында аға лейтенант атағымен 1-ші Белорус майданының 69-шы армиясының 247-ші атқыштар дивизиясының Бранденбург атқыштар полкінің 909-шы орден Кутузов командирі лауазымында аяқтады. Ұлы Отан соғысы майданында көрсеткен ерлігі мен батылдығы үшін Иван Григорьевич Қызыл Жұлдыз орденімен марапатталды.

   Ларкин Владимир Алексеевич (1912-2009) Шығыс Қазақстан облысының Зайсан қаласында дүниеге келген. Семей облысының Ленин аудандық әскери комитетімен 1943 жылдың наурыз айында майданға шақырылды. 1271-ші атқыштар полкінің 2-ші атқыштар батальонының санинструкторы болды. Қырымды босату кезінде көзге түсіп, «Ерлігі Үшін» медалімен марапатталды.

    Еділбаев Оспан (1908-1980) майданға 1944 жылы тамызда Семей облысының Калинин аудандық әскери комитеті шақырылды. 290-шы Қызыл Тулы Могилев ордені Суворов және ІІ дәрежелі Кутузов атқыштар дивизиясының 882-ші атқыштар полкінің 6-шы атқыштар ротасының аға лейтенанты, командирі. Ұлы Отан соғысынан кейін Еділбаев Оспан Семейде тұрып, Семейдің Қызыл Ту ордені М.И.Калинин атындағы ет-консерві комбинатында жұмыс істеді. Еңбек ардагері.

 

   Фоминых Василий Николаевич (1921-1992) Семей облысы, Новошульба ауданы, Потапенково ауылында дүниеге келген. 1939 жылы мектепті бітірді. 1941 жылдың желтоқсанында әскер қатарына шақырылып, 310-шы атқыштар полкінің кіші командирлік құрамының дивизиялық мектебінің курсанты болып қабылданады. Полк Семейде құрылған Ямпольск атқыштар дивизиясының екінші дәрежелі Суворов орденінің 8-ші Қызыл Ту Орденінің құрамына кірді. Кіші командирлік құрамның мектебін бітіргеннен кейін Василий Николаевич атқыштар бөлімшесінің командирі болып барлау взводына ауыстырылды. 1943 жылы ат барлаушы эскадронының командирі болып ауыстырылды. Оның құрамында Василий Николаевич Орталық майдандағы ұрыстарға қатысты, Днепр мен Припятты басып алуға қатысты. 1945 жылдың 9 мамырына таяу Василий Николаевич соғысқан 310-шы полк Прагаға шықты, онда соңғы шайқас 1945 жылдың 12 мамырында аяқталды. 1945 жылы 24 маусымда В.Н.Фоминых Қызыл алаңдағы Жеңіс шеруіне қатысты. В.Н.Фоминых әскери қызмет кезінде көрсеткен батылдығы, табандылығы және ержүректігі үшін I дәрежелі Отан соғысы орденімен, III дәрежелі Даңқ орденімен, «Жауынгерлік еңбегі үшін» және «Ерлігі үшін» медальдарымен марапатталған.

    Кенбаев Насыр Ахметвалиевич (1921-2016) 1939 жылы Архангельск облысына Қызыл Әскер қатарына шақырылды. Ұлы Отан соғысы басталғаннан кейін Кіші лейтенанттардың жедел курсын бітіріп, 661-ші атқыштар полкіне пулемет бөлімінің командирі болыпжі берілді. Ол Архангельск облысында қалыптасып, 88-ші атқыштар дивизиясының құрамына кірді. Полк құрамында Насыр Ахметвалиевич Карельск және Оңтүстік-Батыс майдандарында шайқастарға қатысты, Украина, Белоруссия, Прибалтика, Польшаға өтіп Берлинге дейін жетті. Ұлы Отан соғысы майданында көрсеткен ерлігі мен батырлығы үшін Н.А.Кенбаев II дәрежелі Отан соғысы, ҚызылЖұлдыз ордендерімен, «1941-1945жж. Ұлы Отан соғысында Германияны жеңген іүшін», «Белорусияны азатеткені үшін» медальдарымен, Маршал Г.К.Жуков медалімен, көптеген мерейтойлық медальдармен және төсбелгілерімен марапатталған. Жарма орта мектебінің Жауынгерлік Даңқ мұражайында Насыр Ахметвалиевичке және оның Ұлы Отан соғысына қатысуына арналған құжаттар жиналды. Н.А.Кенбаев Жарма ауданының Құрметті азаматы. Соғыстан кейін Н.А.Кенбаев Шар әлеуметтік қамсыздандыру бөлімінің аға инспекторы, Шар кенттік Кеңесінің хатшысы, Шар Қазақ темір жол ыстанциясының №23 кешкі орта мектебінің директоры, Семей станциясының №8 орта мектебінің директоры болып жұмыс істеді.

   Орумбаев Магжан Кажгельдинович (1925-2007) родился в с.Бельтерек Жарминского района Семипалатинской области в семье учителя Кажгельды Орумбаева, кавалера ордена Ленина, заслуженного учителя Казахской ССР. М.К.Орумбаев өзінің еңбек жолын Ұлы Отан соғысы жылдарында 17 жасқа толмаған шағында Семей облысы Жарма ауданындағы Пушкин атындағы жеті жылдық мектептен бастады. 1943 жылдың қаңтар айынан 1944 жылдың тамыз айына дейін 233 атқыштар дивизиясының 734 атқыштар полкінің құрамында 2-ші Украина майданында соғысқан, жараланған, сауыққаннан кейін комиссияланған, үйіне қайтып, Белтерек ауылындағы мектепке жұмысқа орналасты.

  1945 жылы Семей облысы Георгиевка ауылындағы Абай атындағы орта мектепке ауыстырылды. Аудан жастары жас ұстаздың ұйымдастырушылық қабілетін байқап, 10-шы Жарма аудандық комсомол конференциясында Қазақстан ЛКЖО аудандық комитетінің бірінші хатшысы болып сайланды. 1949 жылы Семей педагогикалық институтының тарих факультетіне сырттай бөлімге оқуға түсті. ҚР Жарма КП хатшысы, аудандық еңбекші депутаттар Кеңесі төрағасының орынбасары, Семей қалалық еңбекші депутаттар Кеңесі төрағасының бірінші орынбасары болып сайланды. 1965 жылдың қыркүйегінен 1975 жылға дейін Мағжан Кажгельдинович Семей халық ағарту бөлімінің меңгерушісі болып жұмыс істеді. Үкімет оның еңбегін жоғары бағалап, оны Еңбек Қызыл Ту ордендерімен, Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесінің Құрмет грамоталарымен марапаттады. Ұлы Отан соғысына қатысқаны үшін І дәрежелі Отан соғысы орденімен марапатталған.

 

  Кукубаев Тоқтар 1923 жылы Семей облысы Ұржар ауданының Ақжар ауылында дүниеге келген. 1941 жылдың тамыз айында Лениногор аудандық әскери комиссариатымен Жұмысшы-шаруа Қызыл Әскер қатарына шақырылып, 1941 жылдың қараша айынан бастап 2-ші Украин майданының Темрюк Қызыл Ту атқыштар дивизиясының 227 полкінің Суворов орденінің 779-шы атқыштар ротасының 1-ші минометшісі болды. Екі рет жеңіл жараланды. «Ерлігі үшін» медалімен марапатталған.

   Төлегенова Юлия Павловна (1924-2004) Брянск облысы, Навлин ауданы, Прольково ауылында дүниеге келген. Соғыс жылдарында ол Орлов облысында тұрды. 1941 жылы толық он жеті жас толмағанына қарамастан, ол өз еркімен майданға сұранады. Бір айдан кейін Юля партизан болды. Жарақат алған науқастарды күте отырып, ол санитарлық сөмкесін күндіз де, түнде де – өміріндегі ең ұзақ партизан болған үш жыл ішінде қасынан бірелі тастаған жоқ. 1943 жылдың 5 тамызында, Орел қаласын фашистік-неміс басқыншыларынан босатқаннан кейін, Юля қызмет еткен партизандық отряды ресми түрде жасырын жұмыстарынан шықты. Юлия Павловна қарулас достарымен бірге Берлинге дейін ұзақ жол жүрді.

   Дорофей Еремеевич Борисов 1904 жылы 18 маусымда Алтай өлкесінің Залесовский ауданының Бобинка кентінде туды. Мектептің 3 сыныбын тәмамдады. 1926-1928 жылдары Қызыл Әскер қатарында болды. 1942 жылдың 4 мамырында Ключевский аудандық әскери комиссариатымен майданға шақырылды. Ол 187-ші атқыштар полкінде шайқасты. 1942 жылдың қараша айында ауыр жарақат алған ол, әскери қызметке жарамсыз деп танылып, жаралануына байланысты запасқа шығарылды. 1944 жылдың қазан айынан 1945 жылдың шілде айы аралығында 7-ші жеке жұмыс батальонында қызмет етті. Кеңес Одағының Жоғарғы Бас қолбасшысы Маршал Сталин жолдастың бұйрығымен кеңес әскерлерімен Штральзунд, Гриммен, Деммин, Мальхин, Варен, Везенберг, Доберан, Нойбуков, Варин, Виттенберг қалаларын басып алуға қатысқаны үшін Д. Е. Борисовке алғыс жарияланды. Дорофей Еремеевич Ұлы Отан соғысына қатысқаны үшін «Ерлігі үшін», «Варшаваны азат еткені үшін», «1941-1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысында Германияны жеңгені үшін» медальдарымен марапатталды.

   Жученко Николай Тимофеевич (1915-1944) 1941 жылдың қазан айында майданға шақырылды. 10 Армияның 310 гвардиялық атқыштар дивизиясының 98-ші Қызыл Ту атқыштар полкінде соғысты. Полк инженері. Екі рет жараланды, бірақ емделгеннен кейін бірден майданға оралды. 1943 жылдың қаңтарында Н.Т.Жученко «Қызыл Жұлдыз» орденімен марапатталды, жаудың миномет және пулемет отының астында саперлер тобымен бірге миналы даланы минадан тазартып, сол арқылы жаяу әскердің жылжуына мүмкіндік берді. «Қызыл Жұлдыз» орденімен Николай Тимофеевич 1944 жылдың шілде айында Кахново ауылының маңындағы Великая өзенінен өту кезінде өткелдерді жабдықтау бойынша жұмыстарды жеке басқарғаны және жаудың жаппай артиллериялық-минометтік отына қарамастан, 2 паром өткелдерін тез жабдықтап, 2 бродты барлағаны үшін марапатталды, соның арқасында дивизия бөлімдері өзеннен сәтті өтті. Н.Т.Жученко 1944 жылы 12 қазанда Кланди ауылының маңында Рига қаласының кіреберісінде келе жатқан бөліктерді инженерлік қамтамасыз етуге басшылық ету кезінде қаза тапты. Латвияда Екабпилск ауданы Огре қаласындағы №1 Әскери зиратында жерленген

    Амержанов Иван Федорович (Қыдырғожа Жұмақанұлы) (1919-2011.) Семей облысы Бесқарағай ауданы Сосновка ауылында туған. 1940 жылы қараша айында Қызыл Әскер қатарына шақырылды. Ұлы Отан соғысы кезінде 65-ші гвардиялық Рига атқыштар дивизиясының 88-ші жеке гвардиялық барлау ротасының барлаушысы болған. 4 рет жараланды, бірақ емделгеннен кейін майданға тез оралды. «Қызыл Жұлдыз» орденімен марапатталған. 1944 жылдың 10 қарашасынан 11 қарашасына қараған түні барлаушылар тобына Татар АКСР Акчий ауданы Құлтас ауылының ауданында тұтқынды алу міндеті қойылды. Иван Федорович басып алу тобын паналайтын жасақтың аға қызметкері болып тағайындалды. Амержанов жасағы қарсыластың қорғанысына 6-8 метр қашықтыққа шықты. Олар Иван Федорович Автоматты отты ашқан 8 немістерді байқады. Ол екі немісті өлтірді, қалғандары қашып кетті. Басып алу тобы тұтқынды алғаннан кейін, Амержанов жасағы басып алу тобының кетуін өз шептеріне дейін жабады

   Рукавишников Борис Васильевич (1922-1965) майданға 1941 жылдың тамызында шақырылды. 1941 жылдың 24 қарашасынан бастап Батыс және Калинин майдандарында 247-ші атқыштар дивизиясының 920-шы атқыштар полкінің 40-шы жеке атқыштар бригадасының бөлімдерінде атқыштар ротасының командирі болды. 1942 жылдың 14 тамызда Калинин облысының Скрябино ауылын басып алғанда Борис Васильевич ауыр жараланды. Эвакогоспитальда емделгеннен кейін дәрігерлік-еңбек сараптау комиссиясы оны әскери қызметке жарамсыз деп таныды. 1943 жылдың сәуір айынан бастап 1944 жылдың маусым айына дейін ЛКСМК Семей облыстық комитетінің Әскери жұмыс жөніндегі нұсқаушысы болып жұмыс істеді, содан кейін Украина-Винницкая, кейін Черновицкий облысының босатылған аудандарына комсомолдық жұмысқа шығуына байланысты қызметінен босатылды. 1946 жылдың желтоқсанында Б.В.Рукавишников Семейге оралды және қалалық тұрғын үй басқармасының бастығы болып тағайындалды. 1958 жылы Семей мемлекеттік педагогикалық институтын бітіргеннен кейін Б.В.Рукавишников Семей қалалық еңбекшілер депутаттары Кеңесінің Атқару комитетіне ұйымдастыру тобының меңгерушісі лауазымына ауыстырылды. 1963 жылдан бастап Семей облыстық кітап саудасы бөлімінің директоры қызметін атқарды. 1963 жылы Семей қалалық еңбекшілер депутаттары Кеңесінің депутаты болып сайланды. Ұлы Отан соғысы майданында көрсеткен ерлігі мен батылдығы үшін Борис Васильевич «Мәскеуді қорғағаны үшін», «Ұлы Отан соғысындағы ерен еңбегі үшін», «Германияны жеңгені үшін» медальдарымен марапатталды.

    Синицын Даниил Михайлович (1912-1975), Кеңес Одағының Батыры, 1942 жылы әскер қатарына шақырылды. 1943 жылы Тамбов әскери-саяси училищесін бітірді. 143-ші Конотоп-Коростень Қызыл Ту атқыштар дивизиясының 487-ші атқыштар полкінің 3-ші атқыштар батальонын басқарды. Кеңес Одағының Батыры атағының марапаттау парағында былай делінген: «...1945 жылдың 15 қаңтарында немістердің күшті нығайтылған, ұзақ мерзімді қорғанысының жарылуы кезінде, Олшевница елді мекенінде (Варшаваның солтүстігінде) шабуылшы батальон басқарған, Висла өзенінен өту операциясын басқарды. Шайқастың қиын жағдайларында, жеке бастамасын көрсете отырып, жауды тез қудалауды ұйымдастырды және сол арқылы дивизияның Висланың оң жағалауына тез шығуға, өзен арқылы дивизия бөлімдерінің өткелін қамтамасыз етуге және өзеннің сол жағалауындағы плацдармды алуды қамтамасыз етті, бұл Модлин бекінісін алуға мүмкіндік берді...». Даниил Михайлович екі «Қызыл Жұлдыз орденімен», «Ленин», «Александр Невский» ордендерімен, «Алтын Жұлдыз» медалімен марапатталды.

     Подлипский Игорь Игнатьевич (1922-1942) 1941 жылы И.В.Мичурин атындағы №6 мектепті бітірді. Мектепті бітіргеннен кейін Игорь басқа түлектермен бірге майданғ ааттанып, Ташкент жаяу әскер училищесіне жіберілді. 1942 жылдың 24 желтоқсанында шайқаста қаза тапты. Мәскеу облысының Высокиническ ауданының Раденки ауылында жерленген. Игорь Игнатьевич Подлипскийдің есімі Семей облысының Естелік Кітабының ІІІ томына енгізілген.

    Тусупбаев Тәттібек (1915-1945) 1939 жылы Семей Қазақ тілі мен әдебиеті мұғалімі институтын бітірген. 1941 жылдың желтоқсан айында Жаңасемей аудандық әскери комиссариатымен майданға шақырылды. Гвардияның аға лейтенанты, 64-ші Могилев ордені Суворов атқыштар дивизиясы 451-ші атқыштар полкінің 2-ші атқыштар батальонының саптық бөлімі бойынша командирдің орынбасары. Калинин, Орталық, 1 және 2-ші Белорус майдандарында соғысқан. Екі реет жараланды – 1941 жылдың желтоқсанында және 1942 жылдың қазанында. Жауынгерлікерлігі, тапқырлығы және батальон бөлімшелерін басқара білгені үшін ұрыста І дәрежелі Отан соғысы орденіне ұсынылды. Шабуылда Берлин түбіндегі дер.Бризенді жаулапалғаны үшін 1945 жылдың 24 сәуіріндеТ.Түсіпбаев 6-шы атқыштар ротасының басталу учаскесінде шайқасты басқарды. Рота ұрыстың дұрыс ұйымдастырылуының арқасында ауылға бірінші басып кіріп, жертөлелер мен шатырлардағы 10 пулеметті, 2 зениттік зеңбіректі, өздігінен жүретін зеңбіректі жойды. 80-ге жуық немісті өлтірілді, 68 неміс солдаттары мен офицерлері тұтқынға алды. Сонымен қатар, жаудың олжасы: 100мм зеңбірек, 3 пулемет, 3 автокөлік, 60 винтовка және автомат алынды. Тәттібек Түсіпбаев 1945 жылы 2 мамырда Берлинге шабуыл жасау кезінде қаза тапты. Берлин қаласының Марцана уданындағы Кеңес Әскери зиратында жерленген. Қызыл Жұлдыз орденімен және қайтыс болғаннан кейін І дәрежелі Отан соғысы орденімен марапатталған.

   Очеретянов Степан Касьянович (1920-2008) Семей облысының Новая Шүлба ауылында дүниеге келген. 1940 жылдың қазан айында Қызыл Армия қатарына оныншы сыныпта оқып жүргенде мерзімде әскери қызметке шақырылды. Әскери қызметін Шепетовка қаласында орналасқан 745-ші атқыштар полкінің қатардағы жауынгері болып бастады, Ұлы Отан соғысының алғашқы күні 1941 жылғы 22 маусымнан бастап 1945 жылдың 9 мамыры - Жеңіс күніне дейін майдан ұрыстарына қатысты. Степан Касьянович 193-ші атқыштар дивизиясы жеке барлау батальонының (ОТБ-1524) броньды автомобилінің атқышы, зеңбірек есеп тобының көздеушісі, 541-ші минометтік полкінің артиллериялық барлау бөлімшесінің командирі болып соғысты.

   Пересыпкин Федор Григорьевич (1911-2004) 1938 жылы Томск мемлекеттік педагогикалық институтының физика-математика факультетін бітіріп, Семей геологиялық барлау техникумына физика және электротехника оқытушысы лауазымына жұмысқа тұрды. Ұлы Отан соғысының басында Семей облыстық әскери комиссариаты Ташкент қаласына Фрунзе атындағы әскери академияға жіберілді. Курс аяқталғаннан кейін лейтенант шенін алып, Мәскеуге жеке пулемет-артиллериялық батальонның штаб бастығының бірінші көмекшісі, ал 1942 жылдың маусымында батальон құрамында оң түстік-батыс майданға аттанды. Батальон құрамында Федор Григорьевич Орталық майданда, 1,2 және 3-ші Белорус майданында және 1-ші және 2-ші Балтық жағалауы майдандарында шайқастарға қатысты, Сталинград қорғанысына қатысты. Қызмет кезінде «ҚызылЖұлдыз» орденімен және «ІІ дәрежелі Отансоғысы» орденімен марапатталған. 1946 жылы соғыс аяқталған соң КСРО Геология министрлігінің бұйрығы бойынша Семей геологиялық барлау техникумына физика және электротехника оқытушысы болып жұмысқа жіберілді. Техникумда 16 жыл бойы сырттай бөліммең герушісі болды, 7 жыл бойы кәсіп одақ комитетінің төрағасы болды,15 жылдан астам техникумның партиялық ұйымын басқарды. 1973 жылы Ф.Г.Пересыпкин зейнетке шығып, техникумда соғыс басталғанға дейін 3 жыл және одан кейін 27 жыл жұмыс істеді. Техникум да жұмысістеген жылдары Федор Григорьевич Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі Президиумының екі Құрмет грамотасымен марапатталды.

   Медведев Михаил Михайлович (1923-1977), Кеңес Одағының Батыры. Ұлы Отан соғысының басталуын Куйбышев облысы Бор ауданы Коноваловка ауылындағы «Красная Армия» колхозында қарсы алды. 1942 жылдың мамыр айында әскерге шақырылғаннан кейін Михаил Михайлович 372-ші жеке саперлік батальонның сапері, алдымен Қиыр Шығыс майданының, содан кейін Сталинград және Дон майдандарының сапері болды. 1943 жылдың наурыз айында оның батальоны Воронеж дала майданының 89-ші жеке саперлік батальонына, ал одан әрі – 2-ші Украин майданына жіберілді. Днепрден өткен кезде көрсеткен ерлігі үшін М.М.Медведев КСРО Жоғарғы Кеңесі Президиумының 1943 жылғы 26 қазандағы Жарлығымен Ленин ордені және «Алтын Жұлдыз» медалімен маратталып, Кеңес Одағының Батыры атағы берілді. Сондай-ақ Михаил Михайлович Қызыл Ту орденімен, «Праганы азат еткені үшін» медалі мен және Кеңес Одағының басқа да медальдарымен марапатталған. 1945 жылы М.М.Медведев КОКП қатарына кірді. Ұлы Отан соғысын 1-ші Украин майданының 78-ші атқыштар дивизиясының саперлік жеке 8-ші гвардиялық батальонының командирі болып аяқтады, онда 1947 жылдың сәуіріне дейін қызмет етті. 1947-1949 жылдары Михаил Михайлович Куйбышев облысының «Қызыл Армия» және «Вилатовое» колхоздарында тұрып, жұмыс істеді. Кейін ол Куйбышев қаласына келіп, толерубероидты зауытта жұмыс істеді. Семей қаласына М.М.Медведев 1953 жылы келді, М.И.Калинин атындағыет-консерві комбинатында жұмыс істеді.

   Қорабаев Рахымбек (1908-1985) отызыншы жылдардың басында Семей облыстық «Екпінді» газетінің, кейін Қарқаралы аудандық «Еңбек майданы» газетінің жауапты редакторы болып жұмыс істеді. 1937 жылы Қазақ журналистика институтында жоғары білім алған Р.Қорабаев «Қазақстанның колхоз-совхоздары» республикалық журналының жауапты редакторы болып тағайындалды. Ұлы Отан соғысының басталуына байланысты журнал уақытша жабылды және Рақымбек Павлодар облыстық «Қызыл-Ту» газетінің үгіт-насихат бөлімінің меңгерушісі болып ауыстырылды. 1942 жылдың басында Рахымбек Қорабаев Ташкент қаласында Орта Азия әскери округінің жедел әскери-саяси курсын бітіріп, Калинин майданының 29 армиясының саяси басқару резервіне жіберілді. 1942 жылдың сәуір айынан бастап, майдан газеттері қазақ тілінде шыққан соң, оны Калинин майданында шыққан «Жауға,қарсы аттан» («Вперед, на врага») газетінің редакциясына ауыстырды. Р.Қорабаев әдеби қызметкер және газеттің аудармашысы болды. 1943 жылдың қаңтар айында Рахымбек Қарабаев ауыр жарақаталып, госпиталде 6 айға жуық емдеуде болды. Жарақаттанғаннан кейін «Фрунзевец» Орта-Азиялық әскери округі газетінің редакциясына жұмысқа жіберілді. 1943 жылдың наурыз айында денсаулығына байланысты әскерден оралды, бір жыл Қазақстан КП Павлодар облыстық комитетінің нұсқаушысы болып жұмыс істеді. Ұлы Отан соғысы аяқталғанға дейін Семей облыстық «Екпінді» газеті жауапты хатшысының орынбасары болды. Рахымбек Қорабаевтың соғыстан кейінгі қызметі журналистика мен байланысты болды. 1952 жылы республикалық партия мектебін бітіріп, «Речник» газетінің редакторы, Семей облыстық «Блокнот агитатора» журналының, «Семей таңы» газетінің әдеби қызметкері және аудармашысы болып жұмысістеді. Р.Қарабаев Семей және Павлодар облыстарының баспаларында мытуға ғана емес, архив ісінде мытуға да өз үлесін қосты–1961 жылдан 1969 жылға дейін ол Семей облыстық атқару комитетінің архив бөлімінің меңгерушісі болды.

   Гольцов Анатолий Тихонович (1919-1985) 1939 жылы Қазақ геолого-геодезиялық техникумыныңа аэро-фото-топографиялық бөлімін (қазіргі Семей қаласының геологиялық-барлау колледжі) бітірді. 1939 жылдың қараша айында Қызыл Әскер қатарына шақырылды. Ұлы Отан соғысының бастала салысы менол танкіге қарсы артиллерияның батарея командирі профилі бойынша запастағы офицерлерді Таллин аудан аралыққайта даярлау курстарына жіберілді. 1941 жылдың тамызынан 1942 жылдың қарашасына дейін Карел майданының топографиялық взводының командирі, 1942 жылдың қарашасынан 1945 жылдың қарашасына дейін 23-гвардиялық атқыштар Дновск-Берлин Қызыл Ту Дивизиясының 49-гвардиялық артиллериялық полкінің 2-ші дивизионының бастығы, дивизион командирі, кейін 1947 жылдың қаңтарына дейін 1-ші Белорус майданының дивизионының штаб бастығы болды. Ұлы Отан соғысында көрсеткен ерлігі мен батырлығы үшін А.Т.Гольцов «ҚызылЖұлдыз», «1 және 2 дәрежелі Отансоғысы ордендерімен, «1941-1945 жылдардағы Ұлы Отан соғысында Германияны жеңгені үшін», «Берлинді алғаны үшін», «Варшаваны азатеткені үшін», «В.И.Лениннің туғанына 100 жыл толуына орай Еренең бегі үшін», «Еңбек ардагері» медальдарымен марапатталған.

   Соғыстан кейін Семей облысы бойынша мектепке дейінгі тәрбие секторының меңгерушісі, кадр және арнайы жұмыс жөніндегі инспектор, Семей Жас техниктер станциясының меңгерушісі, Семей облысы статистика басқармасы бастығының орынбасары болып жұмыс істеді.